Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Brüksel ile Moskova’nın ilişkilerinin en düşük seviyesinde olduğunu ve daha da gerileme olasılığı bulunduğunu belirterek AB ülkelerinin Rusya’nın birliği bölmesine izin vermemesi çağrısında bulundu.
Borrell, Rusya ile ilişkilerinin çerçevesini belirlemek için AB üyelerinin onayına sunulmak üzere belge hazırladı.
Belgenin tanıtımı için düzenlediği basın toplantısında konuşan Borrell, ilişkileri “geri itme, sınırlandırma ve ilişki kurma” olmak üzere 3 temel anlayış üzerinde yürüteceklerini söyledi.
“Rusya, AB’nin en büyük komşusu ve önemli bir küresel aktör.” diyen Borrell, AB-Rusya ilişkilerinin son yıllarda kötüleşmesi konusunda Moskova yönetimini suçladı.
Borrell, “Rusya’nın bizi bölmeye çalışmasına rağmen AB birlik içinde kalmıştır. Bu birlik bizim en büyük varlığımızdır ve daha da sağlamlaşması gerekir.” dedi.
“Rusya ile AB ilişkileri en düşük seviyesinde”
Rusya ile yakın iş birliğini uzak bir ihtimal olarak değerlendiren Josep Borrell, şöyle devam etti:
“AB gerçekçi şekilde Rusya ile ilişkilerin daha da gerilemesine hazırlıklı olmalıdır. İlişkiler şu anda en düşük seviyesinde. Daha da gerileme olması şu andaki en yüksek ihtimal gibi gözükmektedir.”
Borrell, Rusya ile ilişkilerin daha istikrarlı ve öngörülebilir olmasını istediklerini, bu nedenle “geri itme, sınırlandırma ve ilişki kurma” anlayışıyla hareket edeceklerini aktardı.
“Geri itme, sınırlandırma ve ilişki kurma” anlayışı
AB Komisyonu tarafından paylaşılan belgeye göre, “geri itme” çerçevesinde “Rusya’nın insan hakları ve Ukrayna ile Gürcistan gibi ülkelere karşı uluslararası hukuk ihlallerine” ilişkin eylemleri uluslararası camiada gündeme getirilecek. Gerektiği durumda Rusya’ya yönelik yaptırımların kapsamı genişletilebilecek.
“Sınırlandırma” çerçevesinde Rusya’nın eylemlerine karşı NATO ve G7 gibi benzer düşünen ortaklarla birlikte hareket edilerek verilecek karşılıkların koordineli olması sağlanacak. Ayrıca AB’nin siber güvenlik ve savunma, stratejik iletişim kapasitesi geliştirilecek, dezenformasyona karşı bu tür eylemleri gerçekleştirenlerin cezalandırılması için yeni araçlar hazırlanacak.
AB ayrıca “sınırlandırma” yaklaşımı içinde fosil yakıtlardan temiz enerjiye dönüşümünü, gelirlerinin büyük bölümünü petrol ve doğal gaz ihracatından elde eden Rusya’ya karşı bir koz olarak kullanacak. Rusya’nın doğrudan yabancı yatırımlarının yüzde 75’ine sahip olan AB, ekonomik gücünü de koz olarak değerlendirebilecek.
“İlişki kurma” yaklaşımında ise Covid-19 salgınıyla mücadele gibi kamu sağlığı alanında iş birliği ve halklar arasında temasların artırılması hedeflenecek. AB, Rusya’dan Avrupa ülkelerine eğitim, araştırma, çalışma ve seyahat programları gibi durumlar için seyahat edecek kişilere, özellikle de gençlere vize kolaylığı sağlayacak.
Rusya ile uluslararası konularda ilişkilerin devam etmesine de önem verilecek. Bu kapsamda İran ile nükleer anlaşma, İsrail-Filistin meselesinde Orta Doğu Dörtlüsü’nün yeniden canlandırılması ve Libya gibi uluslararası konularda Rusya ile çalışmalar sürdürülecek.
Borrell’in Moskova’ya yönelik açıklamaları ABD Başkanı Joe Biden’la Rusya lideri Vladimir Putin’in Cenevre’deki görüşmesinin öncesine denk geldi.
AB liderleri Rusya’ya yaklaşımı 24-25 Haziran’da gerçekleştirilecek zirvede masaya yatıracak. Ancak AB üyesi ülkeler, Moskova’ya karşı takınılacak tavır konusunda derin bir bölünmüşlük içerisinde.