15 aydır kapalı olan esnaf, 5 bin TL hibe için ‘Helalleşme teklifinden iyi ama bu ancak bir aylık kira parası’ dedi.
Salgın süresince hibe ve yardımlardan büyük ölçüde mahrum kalan küçük esnaf, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ‘helalleşme’ çağrısına tepki gösterirken, 1.5 yıla yakın süredir kapalı kalan dükkanlar nedeniyle kaybı büyük olan esnafa önerilen 5 bin TL’lik hibe de yeterli görülmedi.
Salgın boyunca, iş yerleri aylarca kapalı kalan esnafa ekonomik yardım sunamayan iktidar, kredi musluklarını açtı ve faizli kredi ile esnaf daha da borçlandı.
Uluslararası veriler ise, Türkiye’nin koronavirüs salgını boyunca en az yardım yapan ülkeler arasında olduğunu gösterdi.
Son açıklanan 4.6 milyar TL’lik hibe paketi bir parça rahatlama yaratsa da, IMF’nin, kredileri gösteren likit destek listesinde Türkiye, üst sıralara yerleşse de vatandaşa yardım kategorisinde sondan üçüncü oldu.
Hibe paketinin yetersiz olduğunu açıklayan Prof. Ceyhun Elgin, “168 ülke arasında 95’incilikten 92’nciliğe çıktık. Namibya, Etiyopya ve Togo’nun gerisindeyiz” yorumunu yaptı.
Karar gazetesinin haberine göre, Erdoğan, iki ayrı grup halinde 1 milyon 384 binden fazla esnaf ve sanatkara toplam 4 milyar 622 milyon liralık kaynağı karşılıksız olarak vereceklerini açıkladı. Borcundan dolayı kepenk kapatan ve bir daha çalışamayacak duruma gelen birçok esnaf verilen desteği ‘çok çok geç kalındı’ diyerek eleştirdi.
Türkiye, gayri safi yurt içi hasılaya oranla en az harcama yapan ülkelerden biri oldu. Ocak 2020’den Mart 2021’i kapsayan dönemde ülkelerin gayri safi yurt içi hasılaya (GSYİH) oranla salgın için ne kadar harcadığını gösterdi. Verilere göre Türkiye, şu ana kadar GSYİH’nın yüzde 1,9’una tekabül edecek kadar ek harcama yaptı, vergi indirimi gibi uygulamalarla hazine gelirlerinde kesintiye gitti.
GSYİH’nın yüzde 2,5’inden azına tekabül edecek kadar az harcama yapan ülkeler arasında Türkiye, Meksika, Suudi Arabistan, Arnavutluk, Cezayir, Ermenistan, Azerbaycan, Belarus, Belize, Botsvana, Brunei, Romanya ve Katar yer aldı.
Ekonomist Prof. Ceyhun Elgin şu yorumu yaptı:
“Açıklanan 4.6 milyar TL’lik (556 milyon dolar) esnaf hibe paketi GSYİH’nin yaklaşık yüzde 0,06’sına denk geliyor. Bu da bizi Mart 2020’den beri tuttuğumuz veri tabanında yüzde 4,06’lık bir toplam mali paket büyüklüğüne ulaştırdı.
Sıralama olarak da 168 ülke arasında 95’incilikten 92’nciliğe çıktık. 92’ncilik sıramızla mali teşvik açısından Barbados, Namibya, Etiyopya, Afganistan, Tonga’nın da aralarında olduğu 91 ülkenin gerisinde olduğumuzu söyleyebiliriz.”