Cankurtaran ve Beyazyürek, ele geçirilen kokain miktarındaki yükselişin kullanıcı sayısındaki artışı da gösterdiğini öne sürdü. Cankurtaran, artışı pahalı bir uyuşturucu olan kokaini alabilecek yeni zengin kesimlerin oluşmasına bağladı.
İnsan Hak ve Hürriyetleri İnsani Yardım Vakfı (İHH), iki yıldır üzerinde çalıştığı “Madde Bağımlılığı ve Bağımlılıklarla Mücadelede Sivil Toplumun Rolü” başlıklı çalışmasını geçen aylarda açıklamıştı.
Bu araştırmada, Türkiye’de yaklaşık 10 milyon insanın madde ve davranış bağımlısı olduğu iddia edildi. Uyuşturucu bağımlılarının sayısının da bir milyon 700 bin civarında olduğu öne sürüldü.
Sedat Peker’den kokain kaçakçılığı iddiaları
Uyuşturucu Türkiye’nin ciddi sorunlarından biri.
Ve bu sorun bugünlerde farklı bir şekilde gündeme geliyor.
Organize suç örgütü lideri olduğu iddiasıyla uzun yıllar boyunca cezaevinde kalan ve halen başka suç iddialarıyla ilgili aranan Peker, peş peşe yayımladığı videolarda Kolombiya, Venezuela ve Panama gibi Latin Amerika ülkelerinden Türkiye’ye yönelik kokain kaçakçılığına dair bazı iddialarda bulundu.
Peker’in iddiasına göre Türkiye’ye veya Suriye’nin Lazkiye Limanı’na getirilen kokain buradan ülke içine veya Ortadoğu’ya özel yatlar kanalıyla da dağıtılıyor. Yine Peker’in iddiasına göre İstanbul ve Adana, uyuşturucu kullanımında Avrupa’da öne sıralarda.
Ele geçirilen kokain miktarı yüzde 89 arttı
Türkiye’nin Latin Amerika merkezli kokain ticaretinin güzergahlarından biri olduğuna dair iddialar Emniyet Genel Müdürlüğü’nün raporlarına da yansımış durumda.
Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı, 22 Mayıs 2021 Cumartesi günü Twitter hesabından uyuşturucuyla mücadelenin sayısal verilerini paylaştı.
Yapılan paylaşımda 15 Temmuz 2016’dan bugüne kadar müdahale edilen uyuşturucu olayı sayısının yüzde 55, yakalanan şüpheli sayısının yüzde 44 arttığını bildirilirken, kokain miktarıyla ilgili de bilgi verildi
Buna göre 15 Eylül 2011 ile 15 Temmuz 2016 arasında ele geçirilen kokain miktarı 2 bin 505 kilogram iken 15 Temmuz 2016 ve 15 Mayıs 2021 arasında 4 bin 742 oldu. Ele geçirilen kokain miktarının yüzde 89 arttığı kaydedildi.
Raporda ayrıca Latin Amerika’dan gelip Türkiye üzerinden Avrupa ve Asya’ya giden kokain güzergahına dair de bir görsel paylaşıldı.
Latin Amerika’da yetişen Coca bitkisinden üretiliyor
Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Şube Müdürlüğü’nce 2020 yılı içerisinde yayımlanan ve internette de bulunan “Türkiye Uyuşturucu Raporu”nda ise önce kokainin ne olduğu şöyle anlatıldı:
“Merkezi sinir sistemi üzerinde uyarıcı bir etki gösteren kokain; en fazla Kolombiya, Peru ve Bolivya’da yetişen Erythroxylon Coca isimli bitkinin yapraklarından elde edilir. Son yıllarda dünya genelinde kokain üretimi ve yakalama miktarlarında rekor düzeyde artış yaşanmıştır.”
2017 yılında kokain üretimi arttı
Raporda 2017 yılındaki kokain üretiminin bir önceki yıla göre yüzde 25 bir artış göstererek tüm zamanların en fazla miktarı olan 1.976 tona (yüzde 100 saf olarak tahmin edilmiştir) ulaştığı belirtilerek, “Bunun temel nedeni, dünyadaki kokain üretiminin yüzde 70’inin gerçekleştiği Kolombiya’daki üretimde artıştır. 2017 yılında coca ekim alanında yüzde 17 oranında bir büyüme kaydedilmiştir” denildi.
Dünya genelinde yakalanan kokain miktarı arttı
Raporda yine 2017’de dünya genelinde kokain yakalama miktarının bir önceki yıla göre yüzde 13’lük bir artış göstererek 1.275 tona ulaştığı kaydedilerek bunun Avrupa’ya ve Türkiye’ye yansıması şöyle anlatıldı:
“2017 yılında Avrupa’da 104 bin olayda 140 ton kokain ele geçirilmiştir. Dünyadaki gelişmelerle doğru orantılı olarak son yıllarda kolluk birimlerimizce gerçekleştirilen kokain yakalamalarında da bir artış söz konusudur. Özellikle Amerika ve Avrupa’daki yüklü yakalamaların kaçakçıları alternatif güzergahlara sevk ettiği, bu yönde ülkemiz üzerinden, özellikle Avrupa hedefli kokain kaçakçılığı teşebbüslerinde de artışlar olduğu değerlendirilmektedir. 2017 yılından itibaren birimlerimiz tarafından önceki yıllara göre rekor düzeylerde gerçekleştirilen yakalamalar ülkemizin Güneydoğu ve Doğu Avrupa’ya hedefli kokain kaçakçılığında artan bir şekilde transit ülke olarak kullanıldığının önemli bir göstergesidir.”
Türkiye’de ele geçen kokain miktarında her geçen yıl artış oldu
Emniyetin 2020 ve 2019 yılına ait raporlarında yer alan 2019, 2018, 2017 ve 2016 yılına dair kokain verilerine bakıldığında Türkiye’de yakalanan kokain miktarında her yıl artış olduğu görüldü.
Yıllara göre yakalanan kokain miktarı
2019: 1638 kilogram
2018: 1509 kilogram
2017: 1485 kilogram
2016: 845 kilogram
2019 yılında ele geçirilen kokain miktarı Cumhuriyet rekoru olarak nitelendirildi
2020 yılı raporunda yakalanan uyuşturucu miktarıyla ilgili ise şu tespit dikkat çekti:
“2019 yılında ele geçirilen kokain miktarında bir önceki yıla göre yüzde 8,5 oranında artış gerçekleşmiştir ve bu miktar Cumhuriyet tarihinin rekorudur.”
Kokain kullanımı Avrupa’da arttı
Avrupa 2020 Uyuşturucu Raporu’nda ise kokain kullanımında bir yükseliş olduğu iddia edilerek, yetişkinler arasında yüzde 1,3’lük artışla 4,3 milyon kişiye ve gençler arasında ise yüzde 2,4’lük artışla 2,9 milyon kişiye ulaşıldığı öne sürüldü.
Cankurtaran: Rakamların gerçek bilançoyu yansıttığını düşünmüyorum
Peki kokain kullanımı ve bağımlılığında Türkiye’de durum ne?
Independent Türkçe’den Ali Kemal Erdem, bu soruyu Uyuşturucu ve Bağımlılıkla Mücadele Platformu Başkanı Yasemin Öney Cankurtaran’a yöneltti.
Son yıllarda Türkiye’ye yönelik kokain girişinde artış olduğunun devletin açıkladığı rakamlarda da görüldüğünü söyleyen Cankurtaran, “Eskiden bu kadar fazla değildi. Ancak rakamların gerçek bilançoyu yansıttığını düşünmüyorum ve gerçek oranların açıklanandan çok daha fazla olduğu kanaatindeyim. Çünkü uyuşturucuda gerçek verilere tam anlamıyla ulaşmak hiçbir zaman mümkün değil” iddiasında bulundu.
Kokain kullananların sayısını tespit etmek diğer uyuşturuculardan zor
Türkiye’de ele geçirilen kokain miktarının artmasının kullanıcı sayısının arttığının en büyük kanıtı olduğunu öne süren Cankurtaran, şöyle konuştu:
“Diğer uyuşturucu maddeleri kullananların sayısı hakkında tahmini sayılar ortaya atılabilse bile kokain kullananlarla ilgili ortalama bir sayı vermek çok zor. Çünkü kokain pahalı bir uyuşturucu. Kullananlar da genellikle paralı insanlar. Bu insanların sokakta üzerlerinde uyuşturucu ile yakalanması nadir olan bir durum. Yine tedavi olmak istediklerinde kayıt altına alınacakları merkezler yerine özel kliniklere veya yurtdışına gittiklerinden tam sayılarını tespit kolay kolay mümkün olmuyor. Ancak ele geçirilen kokain miktarındaki artış ve bize gelen duyumlara baktığımızda kokain kullanan sayısının arttığını rahatlıkla söyleyebiliriz.”
“Zengin, paralı insan sayısındaki artış kokain kullanımını da artırdı”
“Cankurtaran, “Kokain kullanımı neden arttı?” sorusuna şu cevabı verdi:
“Türkiye’de son yıllarda zengin olarak adlandırabileceğimiz insan sayısı arttı ve ülke geneline yayıldı. Yeni bir zengin kesim oluştu. Bunlardan bir kısmı da kendisini muhafazakar olarak nitelendiriyor. Tabii ki insanlar para sahibi oldukça zaman içinde zevklerinde de yaşam biçimlerinde de bazı değişimler olabiliyor. Bu değişimler bazen olumsuz yönde de oluyor. Kokain zengin uyuşturucusu olarak bilinir. Bunu alabilecek insan sayısı arttıkça, yeni zenginler çoğaldıkça Türkiye’ye giren kokain miktarı da arttı.”
“Muhafazakar zenginler arasında da kokain kullananlar var”
Cankurtaran, kendisini muhafazakar olarak niteleyen ve son yıllarda sayıları artan paralı, zengin insanlar arasında da kokain kullananların olduğuna dair duyumlar aldıklarını belirterek nedenini şöyle açıkladı:
“Bu kişiler çevrelerinde muhafazakar olarak bilindikleri için alkolün olduğu gece kulübü gibi yerlere gitmiyorlar ya da oralarda görünmemeye çalışıyorlar. Buna karşın tıpkı İran’daki gibi evlerde veya özel mekanlarda yapılan dışarı kapalı partilerin sayısında artış olduğu biliniyor. Buralarda da kokain kullanımı olduğuna dair duyumlar alıyoruz.”
“Ortadoğu’da kokaini zenginlik göstergesi görenler var”
Benzer durumun Ortadoğu’da daha yaygın görüldüğünü öne süren Cankurtaran, şu iddiada bulundu:
“Ortadoğu’da zengin olarak nitelendirilen kesimler arasında kokainin arttığı yönünde bilgiler var. Çünkü Ortadoğu’da kimi ülkelerdeki zenginler arasında kokain kullanımı bir çeşit zenginlik göstergesi, sosyete olmanın gereği olarak görülüyor. Hatta içlerinde Kuran’da içkinin haram olduğu açıkça belirtildiği halde kokainle ilgili böyle bir hüküm olmadığını iddia ederek kendini avutanlar, dini bu kötü alışkanlıklarına alet etmeye çalışanlar da oluyor. Yani haram diye içki içmeyen adam günahı yok diyerek kokain kullanabiliyor. Kokainin haram olmadığı yönünde dillendirilen bu yanlış bilgi de kokain kullanımının muhafazakar görünümlü yerlerde de artmasında bir etken oluyor.”
Türkiye ve Ortadoğu’da ABD ve Avrupa’ya göre daha pahalı
Kokainin Türkiye’de Avrupa ve ABD’ye göre daha pahalı olduğunu belirten Cankurtaran, “Ortadoğu’da ise Türkiye’den de pahalı. Kolombiya’da son zamanlarda sıkı önlemler alınıyor. Venezuela daha rahat. ABD baskısı nedeniyle ABD ve Avrupa yönüne gitmekte zorlanan kokain kaçakçıları rotalarını Türkiye ve Ortadoğu gibi daha doğudaki yerlere yöneltmiş durumda. Ayrıca gelişen ulaşım imkanları da bunu kolaylaştırıyor” dedi.
Beyazyürek: Yakalanan madde miktarının artması kullanıcı sayısının arttığının da göstergesi
Cankurtaran’a yönelttiğimiz “Kokain kullanımı artıyor mu?” sorusunu uyuşturucu bağımlılığının tedavi edildiği AMATEM’in kurucuları arasında yer alan Psikiyatrist Prof. Dr. Mansur Beyazyürek’e de sorduk.
Beyazyürek, elinde bu konuda güncel bir veri olmadığını belirterek, “Ancak Dünya Sağlık Örgütü’nün (SDÖ) şöyle bir tespiti var. Bir ülkede eğer bir uyuşturucu madde narkotik tarafından artan bir şekilde yakalanıyorsa o kullanıcı sayısındaki artışın da göstergesidir. Yakalanıyor ki demek ki kullananı var” diye konuştu.
“Düzenli kullananın en az 15-20 bin aylık geliri olması lazım”
Beyazyürek ayrıca kokainin pahalı ve gelir düzeyi yüksek kesimlerce kullanılan bir uyuşturucu madde olduğunu belirterek, “Düzenli kokain çeken birinin geliri aylık 15-20 binden aşağı değildir” ifadelerini kullandı.
Beyazyürek ancak bu bilginin her paralı, zengin insanın kokain kullandığı gibi yanlış bir yoruma da neden olmaması konusunda uyardı.
KAYNAK: INDEPENDENT TÜRKÇE – ALİ KEMAL ERDEM