Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Corona virüsü salgınıyla mücadelede kapanma tedbiri nedeniyle “helalleşme” çağrısında bulunduğu esnaf, “kredi veya borç yapılandırma değil hibe” talep ediyor.
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan geçen yıl Mart ayından bugüne kadar uygulanan düşük faizle kredi desteği, kredi yapılandırma ya da vergi, stopaj borçlarını yapılandırma gibi destekler yerine doğrudan karşılıksız para yardımı talep ettiğini açıkladı. TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Borçlar hep faizli olarak ertelendi. Şimdi bu saatten sonra esnafın yarasına merhem olacak şekilde karşılıksız hibe desteği ve tüm borçların faizsiz yıl sonuna kadar ertelenmesi kaçınılmaz oldu. Çünkü bu yükü esnafımız artık kaldıracak durumda değil” dedi.
VOA Türkçe’nin Ankara’nın farklı ticari yerlerinde nabzını tuttuğu esnaf da, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kapanma kararı uygulanmasına karşın ekonomik destek paketi açıklamamasından şikayetçi. Kamera önünde konuşma konusunda çekince göstererek, bunun gerekçesini de tepkili ve öfkeli olmalarıyla açıklayan bazı işletme sahipleri, Corona virüsü salgınıyla mücadelede “yok olma noktasına sürüklenecek” biçimdeki uygulamalarla karşı karşıya kaldıkları görüşünde. Türkiye’de geleneksel alışveriş zamanlarından birisi olan bayram öncesinde kapalı olmaları nedeniyle iyice zor duruma düştüklerini belirten esnaf, “borcu borçla ödememek için karşılıksız hibe yapılması” talebini dile getirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, kapanma süreciyle ilgili “Sıkıntıya düşen esnafımız, çalışanımız olduysa hepsinden helallik istiyoruz” demişti.
Esnaf: “Stopaj alınmamalı, kira ve işçi maaşları için yardım yapılmalı”
Kamera önünde görüş vermeyi kabul eden çilingir Necmi Köker, Erdoğan’ın esnafa yardımlar yapıldığını açıklamasına karşın bunun gerçekçi olmadığını belirterek, “Derdi, borcu olmayan esnaf yok. Banka, ‘sigorta ve vergi borcun olmadığına dair belge getir öyle kredi vereyim’ diyor. Zaten borcu var. Yandaşa olanak tanınıyor ama esnaf perişan. Mesela elektrik parası gelmiş 900 lira. Oysa birincisi stopaj durdurulmalıydı. Bir sene almasın devlet… İkincisi büyük esnaf ile mahalle esnafını aynı kefeye koymayacak. Asıl 17 günlük bu kapanmadan sonra millet perişan olacak herkesin kredi kartı doldu. Bu kapanma turizmi kalkındırmak için. Bakkal açık, kırtasiye kapalı, hırdavatçı kapalı. Musluk patladı tamirci gelemiyor” diye konuştu.
Hırdavatçı İsmail Gök de, “Mağduriyetimiz çok fazla ama devlet bize bu konuda kolaylık sağlamadı, çekler, senetler ödenmedi. Borç ötelemesi gibi bir şey kurtarmıyor yarın daha büyük bir şeyle karşı karşıya kalıyoruz. Küçük bir yer olduğumuz için mümkün olduğunca elemana sahip çıkmaya çalışıyoruz ama yan tarafta kafe var mağdur olanlar var, eve ekmek götüremediğimiz ortada” diye durumunu anlattı.
Ayakkabı satıcısı esnaf da, “Bizim beklentimiz daha çok iş olmasıydı ama 17 gün boyunca kapalı olunca herkes içeri girdi iş yapamadık. İnternet satışı olmayanlar kepenk kapattı. Giyim sektörü darbe yedi özellikle. Biz de internet satışı yapamıyoruz ki büyük bir yer değiliz. Dükkan kiraları malum ödeniyor indirim yapan dükkan sahibi olan var, olmayan var. Kepenk kapatan çok esnaf arkadaşımız oldu. Çok kişi işsiz kalındı. Cirolarımız çok düştü. Mesela kira yardımı çok iyi olurdu. Eleman maaşlarına destek paketi yapılsa daha iyi olurdu” dedi.
Giyim mağazası sahibi Nehri Korkmaz, “Biz aslında tam kapanmayı bekliyorduk ama kira, SGK, Bağ-Kur ödemeleri için yardım da bekliyorduk. Olmayınca ister istemez bir etkilenme oldu. Devlet tarafından stopaj alınmamasını istiyoruz. İşçim olsa giderleri olacaktı ama Allah’tan ben tekim. Kredilerde ciddi sorunlar var. Endişem devam ediyor yaz boyu açılacak ama kışın kapanacağız sanırım. Aşılamayı daha hızlandırmak gerekiyor” diye konuştu.
Bir başka mağaza sahibi Mustafa Yılmaz da, “Etkilenmeme gibi bir durum sözkonusu değil bir takım destekler oldu ama yeterli olmadı. Belli birikimimiz vardı oradan harcadık ama birikimi olamayanlar da vardı. Ertelemeler yapılıyor ama bu süreç nereye gidecek belli değil. Kira veriyoruz, gelir vergisini ve stopajı veriyoruz. Stopajı yüzde 10 indirim yaptılar ama yeterli değil. Çalışanlarımıza ücretsiz izin vermek zorunda kaldık” diye durumu özetledi.
Muhalefet de esnaf taleplerine dikkat çekti
Bu arada muhalefet partileri de herhangi bir ekonomik destek paketi açıklanmaksızın kapanma kararı uygulanmış olmasını eleştiriyor.
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, bugünkü açıklamasında, Erdoğan’ın esnaftan helallik istemesini eleştirerek, “Şimdi de perişan ettikleri milletten, helallik istemeye sıra geldi. Ama millet sizin ne yaptığınızı görüyor. Benzer ülkeler içerisinde, milli gelire oranla vatandaşlarına en az destek veren üç hükümetten biri olduğunuzu biliyor. ‘Dükkanını kapat’ dediğiniz esnaf, lebalep kongrelerinize, cenazelerinize, iftarlarınıza bakıp dişini sıkıyor. Helalleşmek için değil, hesaplaşmak için sandığı bekliyor” dedi.
İYİ Parti TBMM Grup Başkanı İsmail Tatlıoğlu, bugünkü basın toplantısında, “Türkiye kapanma sürecinden sonra, sorunlarını büyüten bir Türkiye olarak açılışı yaptı. Sayın Erdoğan ve ekibinden, muhalefete laf yetiştirmek, ayar verme yerine Türkiye’mizin insanımızın gündeminde bulunan sorunların çözümüne yönelik politikalar oluşturmasını ve bunları uygulamaya koymasını bekliyoruz. İYİ Parti olarak önerdiğimiz, esnaf kredilerinin ertelenmesi, yıl sonuna kadar stopaj ödemelerinin kaldırılması, Nisan, Mayıs, Haziran aylarında kira elektrik ve doğalgaz ödemelerinin altı aya kadar yayılması, günlük çalışanlara doğrudan gelir desteğinin artırılarak verilmesi ve özellikle turizm sektöründe çalışanlara yönelik bir destek paketinin gündeme getirilmesi. Türkiye’yi yönetenler işlerini günlük götürüyorlar ama kim neden sorumlu ve kim ne yapması gerekiyor bu bilinmiyor” açıklaması yaptı.
Ayrıca CHP Adana Milletvekili Burhanettin Bulut da, Corona virüsü salgınıyla birlikte derinleşen ekonomik kriz nedeniyle icra dosyalarında büyük artış yaşandığını bildirdi. Bulut, 1 Ocak- 14 Mayıs günleri arasında icra ve iflas dairelerine toplam 2 milyon 754 bin 926 yeni dosya geldiğini, yeni gelen dosya sayısının geçen yılın aynı dönemine göre 766 bin 482 adet arttığını bildirdi.