Corona virüsü pandemisi yüzünden 2020 yılında büyük bir düşüş yaşayan turizm sektörü yaz aylarıyla birlikte bir hareketlenme bekliyordu. Ancak Türkiye’de ‘‘yüksek sezon’’ başlangıcı olarak kabul edilen Haziran ayının başlamasına on gün kalmasına rağmen belirsizlik giderilebilmiş değil.
Ocak ayı ortasında aşılamanın başlaması, 2020 yılı Aralık ayında Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın ‘‘yaz gelmeden 50 milyon kişi aşılanacak’’ hedefinin tutturulacağı yönünde bir umut yaratmıştı ancak aşılanma sayısı hala 30 milyonun altında.
Peki, günlük vaka sayısını 61 binden 11 bine indiren Türkiye, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un 2021 yılı için koyduğu 30 milyon turistlik hedefi yakalayabilecek mi?
‘‘Bu yıl 10 milyonu hatta 9 milyonu bulsak sevinecek noktaya gelmiş durumdayız’’
Tur Operatörleri Dönem Sözcüsü Cem Polatoğlu, görünen tablonun kendilerini çok umutlu kılmadığını söylüyor.
VOA Türkçe’ye konuşan Polatoğlu, ‘‘Bu yıl 10 milyonu, hatta 9 milyonu bulsak sevinecek noktaya gelmiş durumdayız. Biliyorsunuz turizm sektörü için çok büyük bir hayal kırıklığı oldu. Birçok otel açmadı bile. Bu yıl, o açılmayan otellerin önemli kısmı açıldı. Bir otelin açılması Mart ayında oluyor. Tadilatlar yapılıyor, eksiklikler gideriliyor. Personel istihdam ediliyor. Düşünemeyeceğiniz kadar ek masraf oluyor. Şimdi herkesin gözü kulağı Rusya’nın vereceği kararda. Biliyorsunuz 1 Haziran’a kadar Türkiye’ye uçuşlar kısıtlanmıştı. Şu ana kadar Rusya’dan sıcak mesajlar görmüyoruz, bu tüm sektör için endişe verici’’ dedi.
Polatoğlu’nun işaret ettiği ülke Rusya, son yıllarda Türkiye turizminin en önemli kaynaklarının başında geliyor.
Rusya, Türkiye’nin en önemli kitlesel turist pazarı
Türkiye 2019 yılında 45 milyon 58 bin turist ağırlarken Rusya; 7 milyon 17 bin ile Almanya (2 milyon 562 bin) ve İngiltere’nin (5 milyon 27 bin) önünde zirvedeydi.
Bu üç ülkeyi takip eden Bulgaristan (2 milyon 173 bin), İran (2 milyon 102 bin) ve Gürcistan’ın (1 milyon 995 bin) büyük ölçüde sınır ticareti yapan sınır ülkeleri olduğu dikkate alındığında zirvedeki üç ülkenin Türkiye turizminin taşıyıcı ülkeleri olduğu daha çok daha iyi anlaşılıyor.
Pandeminin tüm dünyada turizm sektörünü alt üst ettiği 2020 yılında Türkiye’ye gelen turist sayısı 12 milyon 734 bine gerilerken gönderdiği turist sayısı 2 milyon 128 bine düşen Rusya yine Türkiye turizm pazarında ilk sırada yer aldı.
Türkiye, Rusya’yı ikna etmek için hafta başında Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın başkanlığındaki bir heyeti Rusya’ya gönderdi.
‘‘Rus tarafı Türkiye’ye müstemleke memleketmiş gibi bir heyet gönderme kararı aldı’’
Rusya uzmanı Aydın Sezer, görüşmelerinin Türkiye açısından başarılı geçmediği görüşünde.
VOA Türkçe’ye konuşan Sezer, ‘‘Rusya, Türkiye’ye 1 Haziran’a kadar turizm kısıtlaması uygulama kararı aldığında Ukrayna krizinin arifesindeydik ve büyük ölçüde siyasi gerekçelerin ağırlıkta olduğu bir karar gibiydi. Ancak sonrasında Formula 1’in İstanbul etabı iptal edildi ve Şampiyonlar Ligi finali İstanbul’dan alındı. Bu esnada Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Sağlık Bakanı Koca ile Rusya’ya gideceğini açıkladı ama Moskova’dan teyit gelmedi. En nihayetinde Turizm Bakanı, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü ve Sağlık Bakan Yardımcısı’nın da olduğu heyet hafta başı Rusya’ya gitti ve Başbakan Yardımcısı Golikova ile görüşme oldu. Ancak ortak basın toplantısı yapılmadı. Rus tarafı Türkiye’ye müstemleke memleketmiş gibi bir heyet gönderme kararı aldı ve o heyetin raporu doğrultusunda karar vereceğini ortaya koydu’’ dedi.
Rusya’nın Türkiye kısıtlamaları sürüyor
Bu toplantı sonrasında Rusya’nın ‘‘bayrak taşıyıcı’’ havayolu şirketi Aeroflot, Türkiye’ye yönelik uçuş kısıtlamasının Haziran ayında da sürmesi yönünde karar aldı.
Böylece Aeroflot, Türkiye’ye haftada iki uçuş gerçekleştirmeye Haziran ayında da devam edecek.
Aeroflot’un ardından Rusya’nın özel havayolu şirketi S7, Türkiye uçuşlarını yaz sonuna kadar durdurduğunu açıkladı.
Yücel: ‘‘Yaz aylarında Rusya’dan her gün Antalya’ya 50 uçak iner, bu kayıplar turizm sektörü için yıkıcı sonuçlar doğurur’’
Eski Turizm Bakanı Bahattin Yücel, Rusya’nın kararında Türkiye’nin pandemiyle mücadelede yetersiz kalması kadar dış siyaset tercihlerinin etkili olduğu görüşünü savunuyor.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Yücel, ‘‘Türkiye’nin Karadeniz’de Ukrayna ile birlikte davranır pozisyonda olmasından Rusya’nın rahatsız olduğu muhakkak. Türkiye, Karadeniz’de bir pandül gibi, bir oraya gidiyor, bir buraya. Ayrıca hükümetin ısrarla gündemde tuttuğu Kanal İstanbul hadisesinden de hoşnut olduklarını sanmıyorum. Bu işin dış politika boyutu – ki sağlık boyutu da önemli. Pandemiyle mücadelede Türkiye’nin şeffaf olmadığını biz burada gördük Ruslar görmeyecek mi? Elbette onlar da gördüler. Vaka sayıları az gösterildi, yeterli test yapılmadı. Şimdi bir de heyet göndereceklermiş. Neden? Türkiye’yi ne bırakmak istiyorlar ne de tam tutmak istiyorlar. Ama Türkiye turizmi için Rusya çok önemli. Yaz aylarında ortalama 50 uçak gelir Rusya’dan Antalya’ya ki bu her gün en az 7.500 turist demektir. Bu kayıplar geçen yıl bitap düşmüş turizm sektörü için yıkıcı sonuçlar doğurur’’ dedi.
Rusya’nın Türkiye’ye yönelik kısıtlamaları Rus turizm sektörünü de olumsuz etkiliyor. Bir Rus turizm derneğinin, Başbakan Yardımcısı Golikova’ya yönelik dilekçe gönderdiği yönünde haber turkrus.com sitesinde yayınlanırken Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı Rosaviatsia Türkiye yerine Bulgaristan, Yunanistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne 500 ek charter koyma kararı aldı.
‘‘Rusya için Türkiye ile ilişkilerinde çok önemli meseleler var’’
Aydın Sezer, ne bu pazarların ne de Karadeniz kıyısındaki tatil merkezlerinin Rus turistlerin yaz tatili taleplerine yanıt verme kapasitesi bulunduğu görüşünde.
Rusya uzmanı, ‘‘Rusların önemli bir kısmı her yıl 15 gün Türkiye’de tatil yapmak için kışın çalışır. Özellikle Antalya Rus turistlerin ilgi odağı. Tabii bu yasak Rus turizm sektörünü, seyahat acentalarını ve havayolu şirketlerini de olumsuz etkiliyor. Ama Rusya için Türkiye ile ilişkilerinde çok önemli meseleler var. Mesela aşı konusu. Rusya, daha önce Türkiye üretim ve aşı temini teklifinde bulundu. O gün bu önerilere sıcak davranmayan Türkiye şimdi 50 milyon doz Sputnik aşısı almak istiyor. Ama Rusların öncelikli gündemi hala ortak üretim. Ukrayna ile ilgili anlaşmazlık var. Türk Akımı’nın ticaret anlaşmaları yapılmış değil. Akkuyu’da Türkiye riski paylaşmak istemiyor. Erdoğan’ın görüşme talebini Ruslar reddetti. Son üç Putin-Erdoğan görüşmesi Rus tarafının talebiyle oldu. Ruslar için tatil önemli için ama Rus devleti için de önemli olan konular var’’ dedi.