Corona virüsü salgını nedeniyle 2020 yılını büyük kayıplarla kapatan turizm sektörü, bu yıl sezonun geç açılacak olmasıyla yeni kayıplar yaşama endişesi taşıyor. 2020’de Türkiye’ye yurtdışından gelen ziyaretçi sayısı 2019’a göre yüzde 69 düşüşle 15 milyon 963 bin 997 olmuştu. Türkiye’nin 2020’deki turizm geliri de bir önceki yıla göre yüzde 65 azalarak 12 milyar 59 milyon 320 bin dolara düşmüştü.
2021’de de Rusya’nın Türkiye’ye uçak seferlerini 1 Haziran’a kadar haftada sadece iki uçakla sınırlandırması, İngiltere’nin Türkiye’yi kırmızı listeye alması, Almanya’nın Türkiye’nin tamamını riskli ülkeler kategorisine sokması ve Türkiye’deki Corona vakalarında görülen artış, sektör açısından tam bir belirsizlik yarattı. Ancak tam kapanma adı verilen ve 17 Mayıs’ta sona erecek olan kısıtlamaların ardından sektör, sezon geç açılacak olsa da zararını en aza indirmenin hesabını yapıyor.
Haziran’dan itibaren normalleşme beklentisi
VOA Türkçe’ye konuşan Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Yönetim Kurulu Üyesi Hamit Kuk, Ocak ayında yaptıkları projeksiyonlarda Nisan ayından itibaren Rusya ve Ukrayna pazarlarının, Mayıs ayından itibaren Polonya, Çek Cumhuriyeti gibi Orta Avrupa pazarlarının ve Haziran ayı gibi de Almanya pazarının açılmasını beklediklerini söyledi. Ancak Kuk, Rusya’nın uçuş kısıtlaması kararı ile İngiltere’nin Türkiye’yi kırmızı listeye almasının sektör için kötü bir sürpriz olduğunu da sözlerine ekledi.
Kuk, “Başlangıçta hedeflediğimizin çok gerisindeyiz. Muhtemelen Rusya pazarı Haziran ortası gibi normale dönmeye başlar. Avrupa pazarının da Haziran sonu, Temmuz başı gibi normale döneceğini planlıyoruz ama biliyorsunuz pandemiyle ilgili sürekli değişkenlikler olabiliyor. 15 gün veya bir ay sonra nasıl bir tabloyla karşılaşacağımızı bilmiyoruz” dedi.
Çeşme Turistik Otelciler Birliği (ÇESTOB) Başkanı Yakup Demir de turizm sektörünün 2020’de ciddi bir hasar aldığını belirterek, “Sektör aslında tüm ümitlerini 2021’e bağlamıştı. Biz Covid 19’un 2020 sonlarında kaybolup gideceğini düşünürken, 2021’de hayatımıza daha etkili girdi. Beklemediğimiz bir sıkıntıya girdik. Sektör, bu konuda çok rahatsız. Hatta panik yapmış durumda. Acaba sezon açılmazsa ne olur, açılsa da acaba bize ne kadar katkı koyacak diye bir hayal kırıklığı var” diye konuştu.
“Tüm ümitlerimiz aşıya bağlandı”
Ancak Demir, bütün olumsuzluklara rağmen bu yıl turizm sezonunun geçen yıldan daha iyi geçeceği düşüncesinde. Özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında iç turizmin canlanacağı öngörüsünde bulunan Demir, dış turizmde bazı sıkıntılar olsa bile, Avrupa’daki gurbetçi Türkler ile özellikle Rus ve Avrupalı turistlerin Türkiye’yi tercih edeceğini söyledi. Demir, 2021 sezonunda yarısı yerli turist olmak üzere yaklaşık 20 milyon turist sayısına ulaşılacağı öngörüsünde bulundu. Ancak Demir, bu hedefi yakalamanın aşılanma oranının artışa bağlı olduğunu vurgulayarak, “Aşının dışında hiçbir çaremizin kalmadığın görüyoruz. Tüm ümitlerimiz aşıya bağlandı” ifadesini kullandı.
TÜRSAB Yönetim Kurulu Üyesi Kuk da Türkiye’nin geçen yıl önemli bir deneyim kazandığını belirterek, yeni turizm sezonuna birçok Avrupa ülkesinden çok daha iyi hazırlandığın kaydetti; “Türkiye olarak güvenli tatil sertifikasyon sistemini oturttuk ve bu konuda çok başarılıyız. Özellikle turizmde rakibimiz olan Yunanistan ve İspanya’ya karşı bariz bir üstünlük sağladık. Yolcularımızı yıl sonuna kadar çok başarılı bir şekilde konaklattık ve hemen hemen sıfır hatayla çalıştık” dedi.
Türk turizm sektörünün hem hijyen koşulları hem de personelin bilinci açısından çok iyi bir noktada olduğunu söyleyen Kuk, “Biz hazırız. Bugün yolcu gelse bütün otellerimiz son derece donanımlı. Personelimiz son derece bilgili ve bilinçli. Şimdi turizm sektörü çalışanlarının aşılanması gerektiğini hükümetimize önerdik. Onlar da sağ olsun ön plana aldı. Eğer aşı tedarikinde bir sorun olmazsa sanıyorum haziran sonuna kadar Türkiye’deki bütün turizm sektörü çalışanları da aşılanmış olacak. Bu da bizim ikinci büyük avantajımız olacak” diye konuştu.
Devletten destek beklentisi
Ancak geçen sene turizmde yaşanan hasarın etkileri de sürüyor. Geçen sene bir yolcu faturası kesemeyen acenteler ve hiç açılmayan oteller olduğunu hatırlatan Kuk, sektörde ciddi bir ekonomik sıkıntı yaşandığını belirtti. Hükümetin şu ana kadar sektöre verdiği desteklerin yetersiz olduğunu kaydeden Kuk, yeni sezonda açılmaya hazırlanan turistik işletmelere destek verilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Kuk, “Tamamen durmuş kapanmış bir işletmenin tekrar faaliyete geçtiği andaki harcamalar çok önemlidir. Hem oteller hem de seyahat acentaları açısından baktığımızda, önümüzdeki günlerde ciddi anlamda işletme sermayesine ihtiyacımız olacak. Hükümetimizden beklentimiz, bu konuda bize ucuz kredi olanakları sağlaması, verebiliyorsa bazı işletmelere hibe kredi vermesi”
ÇESTOB Başkanı Demir de kısa çalışma ödeneği gibi desteklerin yetersiz kaldığına işaret ederek, verilen desteklerden her işletmenin yaralanamadığını da kaydetti. Demir, 200, 250 odalı, beş yıldızlı bir otelin açıldığı anda en az 150 kişi çalıştırmak zorunda olduğunu belirterek, hükümetin esas olarak vergiler üzerinden bir destek vermesi gerektiğini söyledi. Sosyal sigorta primleri, stopaj vergisi gibi giderlerin ya hiç alınmamasını ya da en azından belirli bir süre için indirilmesini isteyen Demir, katma değer vergisinde uygulanan indirimin de uzatılması gerektiği ifade etti.