HABER İNCELEME | İLKER DOĞAN
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ramazan Bayramı sonrasında ‘kontrollü normalleşme’ adımlarının atılacağını söyledi. Erdoğan’ın açıklamalarına göre ‘tam kapanma’ tiyatrosunun bayram sonrası biteceği anlaşılıyor. Peki Türkiye, ‘tam kapanma’ sürecinde amacına ulaşabildi mi?
Günlük 60 bini aşan vaka sayıları bir anda 14 binlere kadar geriledi. Ancak söz konusu rakamların doğruluğu konusunda ciddi bir tartışma var. Bu nedenle Avrupalı ülkeler ‘Türkiye’yi ‘kırmızı’ listeye dahil ederken, Şampiyonlar Ligi finalinin İstanbul’dan alınmasının ardından Formula 1 Türkiye GP’si de iptal edildi.
AŞILAMA HIZI ÇAKILDI!
Türkiye’de 12 Mayıs 2021 itibariyle iki doz aşısı tamamlananların sayısı 10 milyon 644 bin. Söz konusu rakam aşılanması gereken nüfusun ancak yüzde 12,5’ine denk geliyor. Son 14 günlük ortalama 138 bin civarında ikinci doz aşılama yapılabildi ki bu sayının 500 binin üzerine çıkarılması gerekiyordu. Uzmanlara göre, 17 günlük kapanma sonrası vaka sayısının hedeflenen 5 binin altına düşmesi ‘kontrollü normalleşme’ için yeterli değil. Önümüzdeki 30-40 gün içerisinde aşılama oranı yüzde 50’ye çıkarılmalı. Günlük vaka sayıları 1,000’in, ölüm rakamları ise 10’un altına düşürülmeli.
Türkiye’de sözde ‘tam kapanma’ uygulaması 17 Mayıs saat 05.00’da sona eriyor. AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamalarına göre de bayram sonrası ‘kontrollü normalleşme’ adımları atılacak. Kulis bilgilerine göre masada 3 aşamalı bir plan var. CNN Türk’ün haberine göre ilk etapta kafeler, restoranlar ve lokantalar saat 20.00’ye kadar açılacak. Sokağa çıkma kısıtlaması da 19.00’da değil eskisi gibi 21.00’den sonra olacak. Cumartesi günleri sokağa çıkma kısıtlaması kaldırılacak.
UZAKTAN EĞİTİME DEVAM
Habere göre bu sene okullar açılmayacak, yani uzaktan eğitim devam edecek. Her şey yolunda giderse okulların en erken eylül döneminde eğitime başlaması bekleniyor.
Planlamanın 31 Mayıs’ta uygulanması beklenen ikinci aşamasında ise Pazar günleri sokağa çıkma yasakları kaldırılacak. Üçüncü aşama için işaret edilen tarih Temmuz ayında, hayatın neredeyse normale döndürülmesi hedefleniyor. Tabi bütün bunlar ‘her şey yolunda gitmesi halinde’ uygulamaya konulacak. Ancak bugüne kadar pandemi sürecinde hiç bir şey yolunda gitmedi!
AŞILAMA FIRSATI KAÇTI
Peki Türkiye, ‘tam kapanma’ sürecini nasıl yönetti?
İsrail, İngiltere ve ABD ‘tam kapanma’ dönemlerinde aşılama hızlarını katlayarak pandemi sürecinde başarılı oldu. Ancak Türkiye’nin aşılama hızı ‘sözde’ tam kapanma sürecinde daha düştü. Türkiye’de 12 Mayıs 2021 itibariyle iki doz aşısı tamamlananların sayısı 10 milyon 644 bin. Söz konusu rakam aşılanması gereken nüfusun ancak yüzde 12,5’ine denk geliyor.
Tam kapanmanın başladığı 29 Nisan’da iki doz aşı yapılan kişi sayısı 8 milyon 700 bin civarındaydı. Son 14 günde günlük ortalama 138 bin civarında ikinci doz aşılama yapılabildi ki uzmanlara göre bu sayının 500 binin üzerine çıkarılması gerekiyordu.
SÜREÇ KÖTÜ YÖNETİLDİ
Türkiye ‘tam kapanma’ sürecini de kötü yönetti. Her genelgedeki hata bir başka genelgeyle düzeltilmeye çalışıldı. Çiftçiler elde kalan ürünlerini çöpe döktü, hiçbir destek görmeyen esnaflar intihar etti. Nasıl bir tam kapanma ise çalışma hayatının yüzde 70’i kısıtlamadan muaf tutuldu! Kapanma öncesinde büyükşehirlerden tatil bölgelerine ‘covid’ göçü yaşandı.
TAM KAPANMA: ORTA OYUNU!
Sözde ‘tam kapanma’ sürecinde statların dolmasına göz yumuldu ancak evinin önünde otomobilini yıkayan vatandaşa ceza kesildi. Turistler kısıtlamadan muaf tutulurken, tek başına denize giren Türk vatandaşları cezalandırıldı. Muafiyet belgesi olan vatandaşa, ‘işe gitmek için başka bir yol’ kullandığı için ceza kesilirken, İsrail’i protesto eden on binlerce vatandaş görmezden gelindi! Bizzat iktidar temsilcileri, yasak olmasına rağmen binlerce kişinin katıldığı cenaze töreninde boy gösterdi.
RAKAMLAR HİÇ KİMSEYİ İNANDIRAMIYOR
İktidar temsilcilerinin hedefi günlük vaka sayısını 5 binin altına indirmek. ‘Tam kapanma’ ile birlikte vaka sayıları inanılmaz bir hızla düştü; 14 binlere kadar geriledi. Ancak Sağlık Bakanlığı’nın verilerinin sıhhati konusunda ciddi bir tartışma var. Zira iş hayatının neredeyse tamamen muaf tutulduğu, toplumun büyük bir kesiminin kısıtlamalara riayet etmediği bir dönemde rakamın bir anda 60 binlerden 14 binlere inmesi hiç kimseye inandırıcı gelmiyor. Zaten bu nedenle Fransa ve İngiltere, Covid-19 nedeniyle Türkiye’den gelenlere 10 günlük karantina uygulanmasını zorunlu hale getirdi. Ardından 29 Mayıs’taki Şampiyonlar Ligi finali İstanbul’dan alınarak, Porto’ya verildi. Nihayet dün Formula 1 Türkiye yayıncı kuruluşu olan S Sport, 11-13 Haziran tarihlerinde gerçekleşmesi planlanan Türkiye yarışının iptal edildiğini duyurdu.
RAKAMI 5 BİNE DÜŞÜRMEK YETERLİ Mİ?
İktidarın hedefi 17 Mayıs’ta günlük vaka sayısını 5 binin altına düşürmek. Bunu da yapacağı anlaşılıyor. Yeni turizm sezonunu kaçırmamak için rakamlar 3’er, 5’er bin düşürülüyor. Ancak uzmanlara göre günlük vaka sayısının 5 bine düşmesi yeterli değil. Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol, ‘salgın tamamen kontrol altına alındı’ diyebilmek için günlük ölüm sayısının 10’un altına inmesi gerektiğini söylüyor. 11 Mayıs’ta günlük vefat sayısı 276 olarak açıklanmıştı. Ayrıca günlük vaka sayısının da 1.000’in altına inmesi şart.
Aşılama hızı günlük 600 binin üzerine çıkarılmazsa, ‘kontrollü normalleşme’yle yaşanacak açılmanın ardından vaka sayılarının Temmuz ayına kadar yeniden günlük 50 binlere çıkmasından endişe ediliyor.