Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, en az 800 bin kişinin öldürüldüğü Ruanda Soykırım’ın 27’nci senesinde bu ülkeye önemli bir resmi ziyarette bulanacak. Fransa’nın “Ruanda soykırımında ciddi sorumluluk taşıdığını” belirten raporun yayınlanmasının ardından Macron, yarınki konuşmasında ilk kez resmi olarak özür dileyip dilemeyeceği merak ediliyor.
Geçen hafta önemli Ruanda ziyareti hakkında konuşan Macron, 27 yıl sonra iki ülke arasında “yeni bir sayfa açmakta istekli olduğunu” ifade etmişti. Fransa Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada söz konusu ziyaretin “ilişkilerin normalleşmesinin son aşaması” olarak nitelenmişti.
Ruanda Cumhurbaşkanı Paul Kagame ise, artık iki ülkenin iyi bir ilişki kurma fırsatına sahip olduğunu söyledi.
Macron’un konuşması belirleyici olacak
Yeni bir sayfanın açılması için Macron’un yarın Başkent Kigali’de 250 bin kurbanın kalıntılarının gömülü olduğu Soykırım Anıtı’nda yapacağı konuşması belirleyici olacak. Başta kurbanların aileleri ve soykırımdan kurtulanlar olmak üzere Ruandalılar Fransa’nın bu trajedideki hatasını kabul etmesini bekliyor.
Bazı dernekler, 1990-1994 yılları arasında Paris’in oynadığı rol için cumhurbaşkanının Fransa adına resmi olarak “özür dilemesini” istiyor.
Fransa’dan “özür talep etmediğini” ifade eden Ruandalı lider Paul Kagame ise, “Özür talebinde bulunulmaz. Samimi özür için bunun karşı taraftan gelmesi gerekiyor” demişti.
2010’da Ruanda’ya giden dönemin Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Fransa’nın yaşananlarda bazı hatalarının olduğunu kabul etmiş, fakat resmi olarak özür dilemişti.
Rapor: Fransa, Ruanda’daki soykırımda ciddi sorumluluk taşıyor
Geçtiğimiz mart ayının sonunda, Fransa’nın 1994 yılında Ruanda’da yapılan soykırımdaki rolünü araştıran tarihçiler, Macron’a teslim ettikleri bir raporda Paris’in Ruanda’daki soykırımda “ağır ve ezici sorumluluk taşıdığı” ileri sürdü.
Tarihçi Vincent Duclert başkanlığındaki toplam 15 üyeden oluşan komisyonun raporunda, Ruanda’daki soykırımla ilgili Fransa’nın sorumlu olduğu ancak suç ortağı olarak değerlendirilemeyeceği bildirilmişti.
Geçtiğimiz nisan ayında da, resmi gazetede Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un imzasıyla yayımlanan genelgede, 1990 ile 1994 yılları arasındaki dönemle ilgili devlet arşivlerinin kamuya açıldığı duyurulmuştu.
Ruanda soykırımı nasıl gerçekleşti ?
Ruanda’da 1994’te Hutular, dönemin Devlet Başkanı Juvenal Habyarimana’nın uçağının düşmesinden sorumlu tuttukları Tutsilere karşı soykırım başlatmıştı. Ülkede 100 gün süren katliamda 800 binden fazla Tutsi hayatını kaybetmişti.
Fransa, soykırımı yapan Hutu hükümetinin uzun süre destekçisi olduğu için uluslararası kamuoyunda ve ülke içinde eleştiriliyor. Fransa, 23 Haziran 1994’de ülkenin güneybatısında sığınmacılar için güvenli bölge oluşturmak amacıyla Turkuaz Operasyonu’nu başlatmıştı. Paris, soykırımı engellemek yerine soykırımcılara silah ve mühimmat desteği sağlayarak, Ruanda Yurtsever Cephesinin (RPF) ilerleyişini kısıtladığı için kınanmıştı.
Fransa’nın eski Cumhurbaşkanı Mitterrand, Le Figaro gazetesine 1998’de verdiği mülakatta, “O ülkelerde bir soykırım yaşanması o kadar da önemli bir şey değil.” ifadesini kullanmıştı.