Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı yetkilileri, Savunma Bakanı Lloyd Austin’in, Çin Merkez Askeri Komisyonu Başkan Yardımcısı ve politbüro üyesi General Xu Qiliang ile görüşmek için üç defa girişimde bulunduğunu ancak bu çabalarına karşılık alamadığını bildirdi.
Konuya vakıf üç kaynak, Pekin tarafının ABD’nin görüşme taleplerini geri çevirdiğini dile getirdi.
Dünyanın en büyük iki ekonomisine ve en büyük iki ordusuna sahip Amerika Birleşik Devletleri ile Çin, özellikle Doğu Türkistan ve Hong Kong’daki insan hakları ihlalleri ile Tayvan meselesi ve Güney Çin Denizi’ndeki askeri faaliyetler nedeniyle sık sık karşı karşıya geliyor. Bunun sonucu olarak askeri ilişkiler gün geçtikçe daha da gergin bir hal alıyor.
Gerilimlere ve hararetli söylemlere rağmen, ABD’li askeri yetkililer, potansiyel alevlenmeleri hafifletmek ya da olası bir kazanın önünü alabilmek için uzun zamandır Çinli mevkidaşlarıyla açık iletişim hatlarına sahip olmak istediklerini belirtiyorlar.
Adının açıklanmasını istemeyen Amerikalı bir savunma yetkilisi, “Askeri ilişkiler gergin, bunda şüphe yok. Bunun Çin’in uzlaşmazlığı olduğu kadar, bu gerginliği ne kadar yansıttığını kestirmek de zor.” sözleriyle iki ülke askeri ilişkilerinin seviyesini yorumladı.
Aynı yetkili, “Ama (Çinlilerle) kesinlikle bir diyalog kurmak istiyoruz. Sadece uygun düzeyde bir diyalog kurduğumuzdan emin olmak istiyoruz.” şeklinde konuştu.
Bir başka ABD’li yetkili de, Joe Biden yönetimi içerisinde Savunma Bakanı Austin’in Çin’in Merkez Askeri Komisyonu Başkan Yardımcısı Xu Qiliang’la mı yoksa Çin Savunma Bakanı Wei Fenghe ile mi görüşmesi gerektiği konusunda bir tartışma olduğunu söyledi.
Xu’nun hem askeri kanatta hem de siyasi arenada Çin Devlet Başkanı Şi Cinping kadar güç ve etkiye sahip olduğu biliniyor.
Zira Xu Qiliang, Çin’in en kıdemli askeri konumunda.
Biden yönetimi içerisinde Hint Pasifik bölgesinde artan gerilim nedeniyle Austin’in Xu ile konuşmasının önemli olduğu konusunda fikir birliği bulunuyor.
Çin donanması ve hava kuvvetleri Tayvan yakınlarında daha yoğun askeri faaliyetler yürütürken, ABD ve Çin orduları, özellikle Güney Çin Denizi’nde giderek daha yakın temasa geçiyor.
Askeri analistlere göre olası bir kaza an meselesi.
Austin, ay sonu Singapur’da, bölgede ülkelerinin savunma bakanlarının katılacağı bir konferansta Wei ile görüşme imkanı yakalayabilecekti söz konusu ancak etkinlik Covid-19 salgını nedeniyle iptal edildi.
Financial Times, Pentagon’un Çinli muhataplarına ulaşma konusundaki başarısız girişimini ABD’li bir savunma yetkilisinin, “Austin’in görüşme taleplerine Çin ordusu yanıt vermedi” sözleriyle aktardı.
Bu arada geçen yılın sonlarında Çinli ve ABD’li üst düzey savunma yetkilileri kriz iletişimi üzerine görüşmeler gerçekleştirmişti.
Ancak ocak ayında Biden’ın göreve gelmesinden bu yana üst düzey askeri görüşmeler gerçekleşmedi.
İki ülkede dışişleri bakanları mart ayında Alaska’da bir araya gelmiş, görüşmelerde karşılıklı sert suçlamaların olduğu tartışmalar yaşanmış ve diplomatik ilerleme sağlanamamıştı.
Ayrıca ABD ve Çin Genelkurmay Başkanları da Biden’ın göreve gelmesinin ardından birbirleriyle irtibat kurmadı.