Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) temyiz niteliğindeki 17 yargıçtan oluşan Büyük Dairesi, İngiltere Güvenlik ve İstihbarat Dairesi’nin (GCHQ) kitlesel veri toplama ve izleme programının, bu uygulamaya hedef olanların özel ve aile yaşamına saygı hakkını ihlal ettiği yolunda daha önce 2018 yılında AİHM’in ilgili dairesinin verdiği ihlal kararını onadı.
AİHM’in Büyük Dairesi, İngiltere’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ifade özgürlüğüyle ilgili 10. maddesi ve özel ve aile yaşamına saygıyla ilgili 8. maddesinin ihlal edildiği yolunda 2018’de verilen hükmü onayladı.
GCHQ’nun uygulamaları, Amerikalı eski CIA ajanı ve Ulusal Güvenlik Dairesi (NSA) çalışanı Edward Snowden’ın basına sızdırdığı gizli belgelerle açığa çıkmıştı.
Bunun üzerine aralarında bir grup gazeteci ile Uluslararası Af Örgütü, Liberty, Privacy International ve Big Brother Watch gibi sivil toplum kuruluşları 2013, 2014 ve 2015 tarihlerinde AİHM’e başvurmuş ve kitlelerin istihbarat amaçlı topluca dinlenmesi uygulaması ve toplanan verinin başka ülkelerle paylaşılmasına ilişkin İngiltere aleyhine şikayette bulunmuştu.
Snowden’in sızdırdığı belgelerle skandal ortaya çıktı
Snowden’in gizli bilgileri ifşası sonrasında kitlelerin istihbarat amaçlı toplu dinlenilmesi ve bu bilgilerin internet servis sağlayıcısı şirketlerden alınması ile ilgili davada İngiltere’yi haksız bulan AİHM, GCHQ’nun dijital istihbarat bilgilerini yabancı hükümetlerle paylaşmasının da yasadışı olduğu sonucuna varmıştı.
GCHQ’nun uygulamaları, Amerikalı eski CIA ajanı ve Ulusal Güvenlik Dairesi (NSA) çalışanı Edward Snowden’ın basına sızdırdığı gizli belgelerle açığa çıkmıştı.
Snowden’ın sızdırdığı belgelere göre GCHQ, gizlice ve ayrım yapmadan milyonlarca insanın şahsi internet yazışmalarını ve telefon görüşmelerini takip etti, kayda aldı, dosyaladı.
Edward Snowden, 2013’te NSA ve diğer Amerikan istihbarat kurumları tarafından özellikle internet yazışmaları ve telefon görüşmelerinde yürütülen gizli izleme faaliyetlerini medyaya sızdırmış, ardından Rusya, Snowden’a geçici sığınma hakkı vermişti.
ABD, Snowden’ı “kamu malını çalmak” ve “gizli iletişim istihbaratını izinsiz paylaşmakla” suçluyor. Snowden’a yönelik her bir suçlamaya karşılık 10’ar yıl hapis cezası talebi bulunuyor.