2014 yılından beri çatışmaların sürdüğü Ukrayna’nın Donbas bölgesinde tansiyon yeniden yükseldi. Rusya, Ukrayna sınırına asker yığarken ABD ve NATO’dan Kiev yönetimine destek açıklamaları geldi. Kulislerde Ukrayna’ya Ocak ayında Türkiye’nin komutasını devraldığı NATO’nun ‘acil görev gücünün’ gönderilmesi ihtimali konuşuluyor.
Rusya’nın Donbas’ta yükselen tansiyon nedeniyle Ukrayna sınırına asker yığması sonrası ABD, en üst düzeyde Ukrayna’ya destek açıklamaları yaptı. Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski, ABD Başkanı Biden ile yaptığı görüşme sonrası yaptığı açıklamada Rusya’nın saldırganlığına karşı Washington’un kendilerini yüzüstü bırakmayacağına dair ABD Başkanından güvence aldığını söyledi.
2014’te Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesi ve Ukrayna’nın ikiye bölünmesi karşısında pasif kalmakla eleştirilen ABD’nin bu kez Ukrayna’ya aktif destek verebileceği belirtiliyor.
Kulislerde konuşulan ihtimallerden birisi ise NATO’nun Rusya’ya karşı caydırıcı bir güç olarak kurduğu ve Ocak ayında Türkiye’nin komutasını devraldığı Çok Yüksek Hazırlık Seviyeli Müşterek Görev Kuvveti’nin (VJTF) Ukrayna’ya gönderilmesi.
6 bin 400 kişilik askeri personelden oluşan gücün 4 bin 200’ü yani 3’te ikisi Türk askerlerinden oluşuyor.
Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhak etmesi sonrası Moskova’ya karşı caydırıcı bir güç olarak kurulan NATO ‘acil görev gücü’ tam da bu tür bir görev için hazır tutulan bir kuvvet.
DONBAS’TA ÇATIŞMALAR YENİDEN ŞİDDETLENDİ
Rusya, 2014 yılı Mart ayında uluslararası toplumun tanımadığı bir halk oylaması sonrası Ukrayna’ya bağlı Kırım Özerk Bölgesi’ni ilhak etti. Aynı dönemde Ukrayna’nın doğusundaki Rusya yanlısı gruplar ülkenin doğusundaki Donetsk ve Luhans şehirlerinde tek taraflı olarak bağımsızlık ilan ederek ‘Donetsk Halk Cumhuriyeti’ni kurdu.
Ukrayna Ordusu ile Rusya yanlısı ayrılıkçılar arasındaki çatışmalar 2014 yılından beri devam ediyor. Yaklaşık 13 bin 500 kişinin hayatını kaybettiği ve 29 kez ateşkes ilan edilen bölgede 26 Mart’ta keskin nişancıların açtığı ateş sonucu dört Ukrayna askeri hayatını kaybetti, iki asker yaralandı.
Bu gelişme, geçen yılın temmuz ayından bu yana ateşkesin sürdüğü bölgede kayıtlara geçen en büyük kayıp olmuştu.
UKRAYNA: RUSYA SINIRA ASKER YIĞIYOR
Ukrayna Genelkurmay Başkanı Ruslan Komçak, 30 Mart’ta mecliste yaptığı konuşmada, Rusya’nın tatbikat bahanesiyle Ukrayna sınırları yakınlarına asker sevkiyatı yaptığını belirtmişti.
Rusya-Ukrayna sınırı, Kırım ve Donbas’ta Rus ordusuna ait 28 tabur bulunduğunu, Rusya’nın yakında sınıra ve Kırım’a 25 ek tabur sevk etmeyi planladığını belirten Komçak, bu durumun Ukrayna’nın askeri güvenliği için tehdit oluşturduğunu söyledi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski de Moskova’yı askeri tatbikat adı altında Ukrayna sınırlarında gövde gösterisi yapmak ve korku atmosferi yaratmaya çalışmakla suçlamıştı.
ABD’DEN UKRAYNA’YA DESTEK AÇIKLAMALARI
Bölgede tansiyonun yükselmesi üzerine ABD ve NATO’dan Ukrayna’ya destek açıklamaları geldi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, perşembe günü Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ile bir telefon görüşmesi yaptı.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan görüşme ile ilgili yapılan açıklamaya göre Blinken, Ukraynalı mevkidaşına ‘Rusya’nın devam eden saldırganlığı karşısısında’ Washington’un ‘Ukrayna’nın egemenliği ve toprak bütünlüğüne sarsılmaz desteğini’ sürdürdüğünü ifade etti.
Aynı gün ABD Genelkurmay Başkanı Mark Milley de Rusya ve Ukrayna genelkurmay başkanları ile görüştü.
ZELENSKİ: BİDEN’DAN GÜVENCE ALDIM
ABD Başkanı Joe Biden da Cuma günü Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ile bir görüşme gerçekleştirerek Kiev yönetimine güçlü desteğini dile getirdi.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, “Başkan Biden, Rusya’nın Donbass ve Kırım’da devam eden saldırganlığı karşısında ABD’nin Ukrayna’nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne sarsılmaz desteğini teyit etti” denildi.
Zelenski de Twitter’da Biden ile konuşmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi ve ABD’nin farklı düzeylerdeki desteğini takdir ettiğini söyledi.
Zelenski, “Demokrasilerimizin korunması söz konusu olduğunda omuz omuza duruyoruz. Ukrayna bayrağını dönüştürme, şeffaflığı geliştirme ve barışı sağlama konusundaki kararlılığım güçlü. Amerika’nın ortaklığı Ukraynalılar için çok önemli” dedi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı daha sonra televizyondan halka seslenerek, Rusya’nın saldırganlığına karşı Washington’un kendilerini yüzüstü bırakmayacağına dair Biden’dan güvence aldığını söyledi.
NATO DAİMİ TEMSİLCİLERİ UKRAYNA İÇİN TOPLANDI
Donbass bölgesinde yükselen şiddet olayları nedeniyle NATO da Perşembe günü daimi temsilciler düzeyinde biraraya geldi.
Reuters’e konuşan bir NATO yetkilisi müttefiklerin tamamının Rusya’nın Ukrayna sınırındaki artan askeri hareketlilikle ilgili endişeyi paylaştığını belirtti.
KREMLİN’DEN DİKKAT ÇEKEN AÇIKLAMA: NATO UKRAYNA’YA BİRLİK GÖNDERİRSE…
Ukrayna’ya NATO görev gücünün gönderilmesi ihtimalini akıllara getiren önemli bir gelişme de Rusya tarafında yaşandı. Rusya, NATO ülkelerinin Ukrayna’nın doğusuna birlik göndermesi halinde ek önlem alacaklarını açıkladı.
Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, “Böyle bir senaryonun Rusya sınırlarına yakın bölgede gerginliğin artmasına yol açacağı aşikar. Pek tabii, bu Rusya tarafının güvenliğini sağlamak için ek önlemler almasını gerektirir” ifadelerini kullandı.
NATO ÇOK YÜKSEK HAZIRLIK SEVİYELİ MÜŞTEREK GÖREV KUVVETİ (VTJF)
NATO’nun Ukrayna’ya askeri güç göndermesi halinde ilk akla gelen birlik ise Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhak etmesi sonrası Moskova’ya karşı caydırıcı bir güç olarak kurulan NATO’nun ‘acil görev gücü’. Diğer adıyla Çok Yüksek Hazırlık Seviyeli Müşterek Görev Kuvveti (VJTF).
Bu güç NATO içerisinde tam da bu tür bir görev için hazır tutulan bir kuvvet ve ‘NATO‘nun mızrak ucu’ olarak nitelendiriliyor.
Rusya’nın Ukrayna’yı istikrarsızlaştırıcı faaliyetleri ve Orta Doğu’daki karışıklıklar gibi değişen güvenlik ortamı nedeniyle NATO devlet ve hükümet başkanlarının 2014’te Galler’de düzenlenen zirvesinde kurulması kararlaştırılmıştı.
Ukrayna, NATO üyesi olmasa da Kiev yönetimi ittifak üyesi olmayı planlıyor ve NATO ile çeşitli düzeylerde işbirlikleri bulunuyor.
NATO, birlik üyelerini korumakla görevli olsa da Afganistan ve Irak’ta olduğu gibi NATO güçleri ittifak üyesi olmayan ülkelerin dışında da görevlendirilebiliyor.
TÜRKİYE, VTJF’NİN KOMUTASINI OCAK AYINDA DEVRALDI
Türkiye, NATO acil görev gücü VTJF’nin komutasını Ocak ayında Polonya’dan devraldı.
2019 yılında Almanya, 2020’de de Polonya’nın öncülük ettiği kuvvetin komutası 31 Aralık 2021 tarihine dek Türkiye’de olacak.
VJTF, herhangi bir tehdide karşı NATO müttefiklerini korumak için çok kısa sürede harekete geçebilecek şekilde hazır tutuluyor.
ACİL GÖREV GÜCÜNÜN 3’TE İKİSİ TÜRK ASKERLERİNDEN OLUŞUYOR
6 bin 400 kişilik askeri personelden oluşan gücün 4 bin 200’ü yani 3’te ikisi Türk askerlerinden oluşuyor. Geri kalan 2 bin 200 asker ise Arnavutluk, Macaristan, Karadağ, Polonya, Romanya, İtalya, Letonya, Slovakya, İspanya, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ordularına mensup askerlerden oluşuyor.
Ani sevk kararlarına seri şekilde yanıt verebilecek şekilde tasarlanan VJTF’ye bağlı öncü kuvvetlerin, gerektiğinde en geç 72 saat içinde sevk edilmeye hazır olmaları gerekiyor. Bu da nöbetteki askeri personelin bulunduğu yeri kesinlikle terk etmemesi ve her an sevke hazır halde olmasını gerektiriyor.
Türkiye’nin VTJF’deki birliğini ‘NATO Kolordusu’ olarak adlandırılan İstanbul’daki 3. Kolordu Komutanlığı’na bağlı 66’ncı Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı oluşturuyor.
VTJF, 19 MART’TAN BERİ TATBİKATTA
NATO tatbikatı STEADFAST DEFENDER 2021 kapsamında 66’ncı Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı VJTF21 birlikleri tarafından Alarm Tatbikatı icra edildi.#MSB #TSK pic.twitter.com/Df9tfqXudz
— T.C. Millî Savunma Bakanlığı (@tcsavunma) March 30, 2021
VTJF, NATO’nun kararlı savunma oyuncusu misyonuyla 3 yılda bir icra ettiği Steadfast Defender 2021 Tatbikatı kapsamında 19 Mart’tan beri eğitimlerini sürdürüyor.
NATO tatbikatı STEADFAST DEFENDER 2021’in Alarm Safhası başlamıştır. NATO VJTF 21’de görev alan 3’üncü Kor. (HRF) K.lığı ve 66’ncı Mknz.P.Tug.K.lığı, tatbikatın hava ve deniz vasıtalarına yükleme safhası için limanlara intikal hazırlıklarını tamamlamıştır. pic.twitter.com/QBmEFaqWs2
— T.C. Millî Savunma Bakanlığı (@tcsavunma) March 26, 2021
İstanbul ve Çorlu’da konuşlu iki komutanlık da tatbikatın hava ve deniz vasıtalarına yükleme safhası için limanlara intikal hazırlıklarını 26 Mart’ta tamamladı.
Tatbikat kapsamında olası bir kriz anında NATO destek misyonunun kara, deniz ve hava yolu ile intikal edilebilirliğinin test edilmesi amaçlanıyor.
STEADFAST DEFENDER 21 Tatbikatı Alarm Safhasında, #VJTF21 birliklerimiz deniz ve hava limanlarına intikal ederek yükleme eğitimlerini yapmış ve kışlalarına geri intikal etmiştir. Tatbikatın Yığınaklanma Safhasına katılacak birliklerimiz Mayıs ayında Romanya’ya intikal edecektir. pic.twitter.com/JlSCe2a2B8
— T.C. Millî Savunma Bakanlığı (@tcsavunma) March 31, 2021
Tatbikatın bu haftaki faaliyetleri kapsamında NATO üs komutanlığından gelecek alarm seviyesi ikazıyla birlikte ittifakın çok yüksek hazırlıklı kuvvetleri olan 3’üncü Kolordu Komutanlığı unsurları, İstanbul’da Hasdal Kışlası’ndan Atatürk Havalimanı ile Haydarpaşa Limanı’na, Çorlu 66. Mekanize Piyade Tugayı unsurları ise Çorlu Havalimanı ve Tekirdağ Limanı’na intikal edecek.
Tatbikatın son safhası 19 Mayıs-1 Haziran 2021 tarihlerinde Romanya’da icra edilecek.