İsviçre halkı, Endonezya ile varılan serbest ticaret anlaşmasının onayı hakkında pazar günü referandumda sandık başına gidecek. İki ülke arasında gümrük vergilerinin kademeli olarak kaldırılacağı anlaşma üzerinde tartışmaların odağında ise Asya ülkesinden ithal edilen palm yağı bulunuyor. İsviçreliler aynı zamanda, Avrupa’da neredeyse herkesin Covid-19 ile mücadele kapsamında maske taktığı bir dönemde, çarşaf ile yüzü örten peçenin yasaklanmasını öngören teklifi de oylayacak.
İlk kez bir ticaret anlaşmasının referanduma sunulduğu İsviçre’de hükümet, anlaşmanın iç pazarı kısıtlı olan ülkenin ekonomisi için önemine ve ithal palmiye yağını sürdürülebilir kılmak için getirilen kısıtlamalara vurgu yaparak halkı onay vermeye çağırıyor.
Şubat ayında yapılan anketlere göre İsviçre halkının, Endonezya ile 2018 yılında imzalanan ve İsviçre Parlamentosu tarafından 2019’da kabul edilen serbest ticaret anlaşmasına desteği yüzde 52 seviyesinde. Referandumda hayır oyu kullanacağını duyuranların oranı ise yüzde 41-42 oranında.
Anlaşma, İsviçre’nin dünyanın en kalabalık dördüncü ülkesine ihraç ettiği ürünlerinin neredeyse tamamından kademeli olarak gümrük vergisini kaldırılmasını öngörürken, karşılığında Endonezya’dan ithal edilecek endüstriyel ürünler vergiden muaf olacak.
İsviçre’nin ayçiçeği ve kolza yağı üretimini korumak amacıyla anlaşmada tarımsal ürünlere yönelik bazı istisnalar bulunuyor. Buna göre, Endonezya’dan ithal edilen palm yağına uygulanan gümrük vergisi tamamen kaldırılmayacak ancak yüzde 20 ila 40 oranında azaltılacak.
Ekonomik ortaklık anlaşmasını karşı olan kampanya afişlerinde alevlerle çevrili bir ormanda ağaca sığınan bir orangutan ve bebeği figürü yer alıyor.
Endonezya dünyanın en büyük palm yağı üreticisi
Palm yağı, gıda ve temizlik gibi sektörlerde ucuz ve dayanıklı olduğu için en sık kullanılan bitkisel yağlardan birisi.
Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu (EFSA), palm yağı yüksek ısıda rafine edildiğinde diğer bitkisel yağlara oranla daha çok kanserojen madde içerdiğini açıklamıştı.
Palm yağı üretimi aynı zamanda doğal bitki örtüsü, ormanların ve nesli tükenme tehlikesinde olan canlıların yok olmasına en çok neden olan tarımsal faaliyetlerin başında gelmesi nedeniyle eleştirilere neden oluyor.
Birleşmiş Milletler’e göre son 20 yılda 3 buçuk milyondan fazla hektar ormanlık alan palm yağı üretmek için tahrip edildi.
Dünyadaki en büyük palm yağı üreticisi olan Endonezya, milli gelirinin önemli bir bölümünü palm yağı ticaretinden elde ediyor.
Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN), Endonezya’nın Borneo bölgesinde, palm yağı üretimi nedeniyle orangutanların neslinin tehlikede olduğunu ve 1970’lerden itibaren sayılarının yaklaşık 3’te 2’sinin azaldığını duyurdu.
İsviçre, 2020 yılında Endonezya’ya 498 milyon İsviçre frangı (yaklaşık 4 trilyon 43 milyon TL) değerinde ihracat yaptı.
Endonezya, İsviçre’nin 44. büyük ekonomik ortağı ve Asya’daki en büyük 16. ihracat pazarı konumunda.
Peçe ve çarşafın yasaklanması önerisi
Pazar günü yapılacak referandumda yüzü örten peçe ile çarşafın yasaklanması önerisi de yer alıyor.
Söz konusu öneriyi eleştirenler, Avrupa’da herkesin salgınla mücadelede yüzün bir kısımını kapatan maske kullandığı bir dönemde peçeyi yasaklamanın ironik olduğunu belirtiyor. Yasağın ayrıca Müslümanları ötekileştireceği uyarısında bulunuluyor.
Yasağa destek veren popülist ve sağ kesimler ise bunun kadınlara yönelik baskıyla mücadeleye yardımcı olacağını savunuyor.