ABD, NATO müttefiki Türkiye ile Yunanistan arasında bu zamana kadar takip ettiği denge siyasetini bıraktı. Ege’de Yunanistan’a yakınlaşan ABD, askeri iş birliğini de artırdı.
Ege’nin iki yakasında yer alan Türkiye ve Yunanistan, NATO ittifakı içerisinde düşman komşular olarak yer aldı ve çatışmaları ile ittifakın çoğu zaman başını ağrıttı. ABD de her iki ülkeye diplomatik alanda genelde eşit mesafede yaklaşmaya çalıştı ve iki NATO müttefiki arasında denge siyaseti güttü.
Yeni ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Türk ve Yunan Dışişleri Bakanları ile ilk telefon görüşmelerini aynı gün gerçekleştirdi. Blinken, önce Yunan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias’la, saatler sonra da Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’yla görüştü.
Ancak Washinton’un Ankara ile bozulan ilişkisinin yansıması olarak bu politikanın değişmeye başladığı görülüyor.
BİDEN, YUNANİSTAN BAŞBAKANI İLE GÖRÜŞTÜ
20 Ocak’ta göreve başlayan ve yaklaşık 65 gündür AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la bir görüşme yapmayan ABD Başkanı Joe Biden, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile telefonda bir görüşme gerçekleştirdi.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Biden, Miçotakis’e Yunanistan’ın kuruluşunun 200’üncü yıldönümü nedeniyle tebriklerini iletti ve iki ülke arasındaki ‘güçlü ikili ilişkilerin’ daha da derinleştirilmesini istediğini söyledi.
Açıklamada, “Başkan, Doğu Akdeniz’de istikrar umudunu iletti. İki lider ayrıca enerji güvenliği, Çin, Rusya ve Batı Balkanlar gibi ortak çıkarlarının olduğu konularda koordinasyon içerisinde hareket etme konusunda anlaştılar” denildi.
Yunan basını görüşmenin yarım saat sürdüğünü bildirdi.
Kathimerini gazetesi, Yunan hükümet kaynaklarının görüşmenin ‘çok iyi bir havada geçtiğini’ aktardıklarını bildirdi.
Kathimerini, Biden’ın görüşmede Yunanistan’ın kritik bir NATO müttefiki ve Doğu Akdeniz’de istikrarın sağlanması için önemli bir güç olduğunu söylediğini belirtti.
BİDEN, ABD’DE YUNAN LOBİSİNE YAKINLIĞI İLE BİLİNİYOR
Miçotakis, Kasım ayında yapılan başkanlık seçimlerinin ardından Biden’ı ilk kutlayan liderlerden biri olmuştu.
Miçotakis kutlama mesajında Biden’ı ‘Yunanistan’ın gerçek dostu’ olarak nitelendirmiş ve başkanlığı döneminde iki ülke ilişkilerinin daha da güçleneceğinden emin olduğunu söylemişti.
Senatörlüğü döneminde Yunan lobisine yakınlığıyla bilinen Biden da seçim kampanyası döneminde ‘Yunan asıllı Amerikalılar ve ABD-Yunanistan İlişkileriyle İlgili Vizyon” belgesini açıklamıştı.
Biden bu belgede, seçilmesi halinde Yunanistan ile ilişkileri güçlendireceğini ve “Türkiye’nin uluslararası hukuku ihlal eden ve Yunan hava sahasını ihlal etmek gibi NATO müttefiki olarak sahip olduğu taahhütleri bozan davranışlarını gündeme getireceğini” ifade etmişti.
ABD-YUNANİSTAN ASKERİ OLARAK DA YAKINLAŞIYOR
Ege’de diplomasi alanında Yunan tarafına doğru kayan denge son yıllarda askeri alanda da hissediliyor.
ABD ve Yunanistan, 2019 yılı ekim ayında Savunma İşbirliği Anlaşması’nı genişleterek stratejik savunma ve güvenlik iş birliği alanlarında çalışma kararı almıştı. İki ülke arasındaki işbirliği anlaşması 2020 yılı Ocak ayında Yunanistan Parlamentosu’nda kabul edildi.
Bu anlaşmanın kritik noktalarından birisi, Batı Trakya’daki Dedeağaç şehrinde bulunan askeri üssün ABD’ye tahsis edilmesiydi.
Ayrıca Yunanistan, bu anlaşma ile Larissa, Stefanovikio ve Dedeağaç’taki askeri üs ve tesislerin ABD ve NATO ile daha geniş kapsamlı şekilde kullanımına izin verdi.
Anlaşma çerçevesinde Girit adasının Suda Körfezi’nde yer alan Amerikan deniz üssündeki altyapı ve diğer imkanların ortak kullanımı da karara bağlandı.
Türkiye sınırına yaklaşık 20 kilometre uzaklıktaki Dedeağaç Limanı’nın, Amerikan güçleri tarafından kullanılması kapsamında, limanı 2010 yılından bu yana engelleyen batık bir mavnanın çıkarılması için ABD 2,3 milyon dolar mali yardım taahhüdünde bulunmuştu.
Ayrıca Washington, Larissa’daki (Yenişehir) hava üssüne 14 milyon dolar, Marathi adasındaki üsse ise 6 milyon euro yatırım yapmayı kabul etti.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun 2020 yılı Eylül ayında Yunanistan’a gerçekleştirdiği ziyaret sırasında da iki ülke terörle mücadele, sınır güvenliği, organize suç örgütleri ve vize suçları gibi konularda da daha yakından işbirliğine gitme konusunda anlaşmalara imza koydu.
Pompeo, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile birlikte Suda Körfezi’ndeki Amerikan deniz üssünü ziyaret etti.
2019’dan beri ABD-Yunanistan askeri yakınlaşması artarken, Türkiye ibreyi Rusya’ya doğru çevirdi.
Washington’un tepkilerine rağmen 2019 yılı Temmuz ayında Rusya’dan aldığı S-400 hava savunma sistemlerini Ankara’ya getirdi.