Sayıştayın 2019 yılı denetim raporlarında belediyelerdeki çok sayıda usulsüzlük yer aldı. Çok sayıda belediyede özel kalem müdürlükleri, sınavsız atamalar için kullanıldı. Usülsüz ihaleler, haddinden fazla borlanmalar, yandaşlara tahsis edilen taşınmazlar gibi kamunun milyonlarca lira zarara uğratıldığı gibi pek çok örnek raporlara yansıdı.
Sayıştay raporlarında yer alan bilgilerden derlenen bazı örnekler:
ÖZEL KALEM MÜDÜRLÜKLERİ, AÇIKTAN ATAMALAR İÇİN GÖZDE POZİSYON OLDU
Sayıştay raporlarında en çok göze çarpan usulsüzlüklerden biri liyakatsiz atamalar oldu. Raporlar, özel kalem müdürlüğü üzerinden bazı kişilere nasıl sınavsız memurluk ve unvan dağıtıldığını gözler önüne serdi. Yüzbinlerce genç KPSS’de ter döküp atama beklerken, belediyede tanıdığı olanlar açıktan atama yoluyla sınavsız bir şekilde memur oldu. Belediye başkanları kendilerine yakın bu isimleri açıktan özel kalem müdürü olarak atadı; bu kişiler çok geçmeden daha kalıcı görevlere terfi ettirildi.
Raporlara göre, 25 belediyede özel kalem müdürlüğü sınavsız memuriyet, unvan ve kadro dağıtmanın yolu oldu. Birkan Bulut’un haberinde yer alan o belediyeler ve kurumlar: Adana Seyhan Belediyesi, Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü, Ankara Yenimahalle Belediyesi, Bitlis Belediyesi, Bursa Osmangazi Belediyesi, Gümüşhane Belediyesi, İstanbul Beşiktaş Belediyesi, İstanbul Beylikdüzü Belediyesi, İstanbul Esenler Belediyesi, İstanbul Eyüpsultan Belediyesi, İstanbul Fatih Belediyesi, İstanbul Gaziosmanpaşa Belediyesi, İstanbul Kağıthane Belediyesi, İstanbul Maltepe Belediyesi, İstanbul Pendik Belediyesi, İstanbul Tuzla Belediyesi, Kırşehir Belediyesi, Kocaeli İzmit Belediyesi, Malatya Büyükşehir Belediyesi, Manisa Yunus Emre Belediyesi, Ordu Büyükşehir Belediyesi, Şanlıurfa Belediyesi, Yozgat Belediyesi.
DENİZLİ BÜYÜKŞEHİR’İN SİCİLİ KABARIK
Denizli Büyükşehir Belediyesi de Sayıştay raporlarında dosyası kabarık belediyeler arasında yer aldı. Kanuna aykırı ihaleler, usulsüz harcamalar, işçilerin yıllık izinlerinin kullandırılmaması ve yasal borçlanma sınırını aşma öne çıkan başlıklar oldu. Belediye 792 milyon lira dolayında olan yasal borçlanma sınırını 580 milyon lira aştı. Bazı mal ve hizmet alımlarında ihale yapılması gerekirken mevzuata aykırı biçimde doğrudan alım yöntemi izlendi. Bazı taşınmazlar ihaleyle kiraya verilmesi gerekirken ihalesiz kiraya verildi.
Mevzuattaki temsil, ağırlama koşullarına uygun olmamasına rağmen 335 bin lira modellik, oyunculuk hizmeti ve sanatçı kiralama hizmetine harcandı. Belediyenin mevzuata aykırı harcamalarının yaklaşık 7 milyon lira olduğu saptandı. En dikkat çeken tespitlerden biri de belediyenin işçilere yıllık izin kullandırmadığı, toplam 25 bin 35 gün kullanılmamış yıllık izin bulunduğu bilgisi oldu.
URFA’DA İŞÇİLER KÖLE GİBİ KULLANILDI
Yıllık izin kullandırmama uygulaması Şanlıurfa Belediyesinin raporlarına da yansıdı. Sayıştay denetçileri, Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesinin işçilerin Anayasal hakkı olan dinlenme ve yıllık ücretli izin haklarının kullandırılmasında ihlaller tespit etti. Raporlar 510 işçinin toplam 61 bin 752 gün kullanılmamış yıllık izni bulunduğunu ortaya koydu. Belediyede ayrıca, 84 müdürlük kadrosundan 16’sında mevzuata aykırı biçimde sözleşmeli olarak istihdam edilen personel görevlendirildi. Özel kalem müdürlüğünün sınavsız atamaya paravan yapılması bu belediyede de uygulandı.
DİYARBAKIR’DA 11 MİLYON LİRALIK İHALESİZ İŞLEM
Sayıştayın Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi denetim raporunda, pazarlık usulüyle 17 milyon TL’lik ihale yapıldığı belirtilirken, 11 milyon 152 bin TL değerinde ihalesiz işlem yapıldığı tespitine yer verildi. Bu mal ve hizmet alımlarında saydamlık, rekabet, eşit muamele ve güvenilirliğin ihlal edildiği belirtildi.
MARDİN BELEDİYESİNDE 3 MİLYON LİRALIK KAYIT FARKI
Sayıştayın Mardin Büyükşehir Belediyesine yönelik raporunda, 2019 yılında toplamda 391 bin 135 TL tutarında duran varlığın, kullanılmaz hale geldiği için hurdaya ayrılarak, israf edildiği belirtildi. Ayrıca Mardin Büyükşehir Belediyesinin kira gelirleri icmal cetvelinde yer alan ertesi yıla devir tutarları toplamının 630 bin 79 TL olduğuna ancak bütçe gelir kesin hesap cetvelinde ise devreden kira gelirleri rakamının 3 milyon 624 bin 658 TL olduğu belirtildi. İki kayıt arasındaki farkın nasıl oluştuğunun tespit edilemediği bilgisi yer aldı.
VAN’DA AMAÇ DIŞI GELİR KULLANIMI
Sayıştay, kayyum yönetimindeki belediyelerden Van Büyükşehir Belediyesine dair raporunda, araç kiralama işinin mevzuata aykırı yapıldığını ve otopark inşası için gelen gelirin “amaç dışı” kullanıldığını kaydetti. Raporda, belediye adına tapuda kayıtlı olan bir kısım taşınmazın değer tespitinin yapılmadığı bilgisi de yer aldı.
ÜSKÜDAR’DAN FATİH’E, SAKARYA’DAN ORDU’YA
Üsküdar Belediyesinin özel hallerde kullanılan pazarlık usulüyle 72 ihale yaptığı, bu ihalelerin toplam sözleşme bedelinin 162 milyon 352 bin 569 lira olduğu tespit edildi. Ordu Büyükşehir Belediyesi aynı alımları bölerek ihale etti. Fatih Belediyesi öğrenim durumunu veya sınav şartını sağlamayan personel alımları ile dikkat çekti. Sakarya Büyükşehir Belediyesinin ise stadyumu kiraladığı Sakaryaspordan kira bedelini tahsil etmediği raporlara yansıdı.