Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Sosyal medya mecralarının tamamen kaldırılmasını, kontrol edilmesini istiyoruz” sözlerinin ardından sosyal medyanın denetlenmesi ile ilgili tartışmalar hız kazandı.
AKP Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısı’nda video konferans yöntemiyle katılan Erdoğan, kızı Esra Albayrak’a Twitter üzerinden gelen yorumlara tepki göstererek, “Niçin Youtube, niçin Twitter, niçin Netflix gibi sosyal medyalara karşı olduğumuzun ne demek olduğunu anlıyor musunuz? Bu ahlaksızlıkları ortadan kaldırmak için” dedi.
Erdoğan’ın 1 Temmuz’da dile getirdiği bu sözlerin ardından AKP hükümeti sosyal medyaya düzenleme getirecek yasa taslağı üzerinde çalışmalarını hızlandırdı.
Henüz bu taslağın sosyal medya mecralarını nasıl kontrol altına almayı planladığı netlik kazanmadı; ancak dijital medyanın ekonomik bir güç olarak gün geçtikçe daha önemli bir yer edindiği biliniyor.
YouTube, TikTok ve Instagram gibi sosyal medya kanallarına özel içerik üreten hesaplar çoğalırken şirketlerin reklam ve pazarlama faaliyetleri için dijital medyaya ayırdığı pay sürekli artıyor.
Türkiye’de sosyal ve dijital medyanın ekonomik büyüklüğüne dair verileri derledik.
Dijital medya yatırımlarının büyüklüğü 2,9 milyar TL
Danışmanlık şirketi Deloitte’un Reklamcılar Derneği ile düzenli olarak yayımladığı “Türkiye’de Tahmini Medya ve Reklam Yatırımları” raporunun 2019 verileri bu yılın mart ayında açıklandı.
Buna göre Türkiye’de dijital medya yatırımlarının büyüklüğü 2019 yılında 2,94 milyar TL’ye ulaştı.
Bu, toplam medya yatırımının üçte birine denk geliyor.
Dijital medya yatırımlarının geçen yıl 2018’e göre yüzde 19 büyüdüğünü yine aynı raporda görmek mümkün.
Sosyal medya yatırımları yüzde 46 arttı
Türkiye’de çok daha büyük olmasına rağmen tam olarak ölçümlenemediği aktarılan dijital medya yatırımları; gösterim veya tıklama bazlı banner, video ve ses reklamları, ücretli ‘native’ reklamlar (marka mesajını, farklı mecralarda tüketicinin okuma/izleme akışını bölmeden sunan tüm ücretli reklamlar), arama motoru reklamları ve ilanlar içeriyor.
Türkiye’de sosyal medya yatırımları ise 2019 yılında bir önceki yıla göre yüzde 46,7 yükselerek 603 milyon TL oldu.
Dijital medya yatırımlarının beşte birini sosyal medya yatırımları oluşturuyor.
Küresel olarak dijital medya yatırımları ise toplam medya yatırımlarının yarısına ulaşmış vaziyette.
Dijital medya televizyonu geçti
Pazarlama iletişimi dergisi MediaCat’in Genel Yayın Yönetmeni Pelin Özkan, dijital medya yatırımlarının payının önümüzdeki dönemde özellikle koronavirüs krizinin etkisiyle artacağı görüşünde.
BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Özkan, pandemi ile beraber insanların haber kaynaklarının ilk sırasına Twitter’ın yerleştiğini, ardından YouTube, sonra da haber siteleri, televizyon kanalları ve yazılı basının geldiğini aktarıyor.
Bu durumdan reklam ve medya yatırımlarının da etkileneceğini belirten Özkan, “Henüz yeni veriler açıklanmamış olsa da geçtiğimiz yıl ikinci sırada olan dijital medya yatırımlarının bu yılın ilk yarısında televizyonu geride bıraktığı tahmin ediliyor.” açıklamasını yapıyor.
Özkan’ın pandemiyle beraber dijital ekonominin ne kadar büyüdüğüne dair paylaştığı diğer veriler ise şöyle:
- Mart 2020’den önce yüzde 6 ile 10 arasında değişen dijital teknoloji kullanımı 3 ayda yüzde 43’lere ulaştı.
- Online alışverişte ilk kez kullanılan kredi kartı sayısı 2,5-3 milyonu geçti. Dijitalden alışveriş yapanların oranı 2,5 kat büyüdü.
3,5 milyar dolar: İnternet erişiminden sağlanan gelir
Danışmanlık şirketi PricewaterhouseCoopers’ın (PwC) Türkiye’deki dijital medya ve eğlence sektörünün büyüklüğüne dair paylaştığı veriler de yine çok çarpıcı.
PwC’nin “Küresel Eğlence ve Medyaya Bakış 2017-2021 Raporu”na göre Türkiye’de internet erişiminden sağlanan toplam gelir 3,5 milyar dolar büyüklüğe ulaştı.
Türkiye’de eğlence ve medya sektörünün 2021’e kadar yıllık ortalama büyüme oranının ise yüzde 6,6 olması bekleniyor.
Türkiye’de 2018’de 530 milyon dolar olan toplam internet reklamcılığı gelirlerinin 2023’de 711 milyon dolara yükseleceği tahmin ediliyor.
OTT (Over-the-top – internet üzerinden video içerik sağlayıcılar) medya servisleri video gelirlerinin %12,8 bileşik yıllık büyüme oranı ile 2018’de 159 milyon dolardan 2023’de 291 milyon dolara yükselmesi öngörülüyor.
Sosyal medyanın şirketler için önemi
Reklamcılar Derneği Başkanı Volkan İkiler, Türkiye’de nüfusun %65’inin sosyal medya kullanıcısı olduğunu, hem hizmet alımı hem de alınan hizmetin yayılımı acısından sosyal medyanın etkin bir rol oynadığını söylüyor.
BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan İkiler, sosyal medyanın şirketler açısından önemini ise şu sözlerle özetliyor:
“Platformlarda tüketiciler belki de akıllarında hiç olmayan ürünleri/servisleri paylaşımlardan keşfediyor, faydasını görerek alma eğilimi göstermeye başlayabiliyor. Satın alma kararı verirken de sosyal çevresinin yanı sıra yine bu sosyal platformlar üzerinden konuşuyor ve satın alırken bu platformların sağladığı, iyi çalışan altyapı teknolojilerini kullanıyor.”
MediaCat’in Genel Yayın Yönetmeni Pelin Özkan da sosyal medya ve dijital medya sayesinde şirketlerin insanlarla çok hızlı iletişim kurabildiğini, karşılıklı konuşabildiğini ve tepkilerini anında alabilmesinin önemli olduğunu vurguluyor:
“Bu ürün geliştirmeden, pazarı şekillendirmeye kadar şirketlerin tüm süreçlerini kolaylaştıran, verimliliği artıran bir durum.”
‘Influencer’ pazarlama büyüklüğü: 100 milyon TL
Diğer yandan dijital medyada pazarlamanın bugün en önemli ayaklarından birini “influencer” ismi verilen sosyal medya fenomenleri aracılığıyla gerçekleştirilen tanıtımlar oluşturmakta.
Başta Instagram olmak üzere sosyal medyada yüksek takipçi sayısına ulaşan hesaplar üzerinden gerçekleşen marka tanıtımları, şirketlerin pazarlama ve reklam bütçelerinde giderek daha çok yer ayırdıkları bir alan.
“Influencerlar, kullanıcıların her gün bu platformlar ile etkileşime geçmesini sağlayarak platformları yaşayan bir dünyaya çeviriyor, takipçilerini yaşam tarzları ile etkileyerek tüketim normlarında değişikliklere yol açıyor” diyen Reklamcılar Derneği Başkanı Volkan İkiler, tam olarak ölçülemese de influencer pazarlama yatırımlarının Türkiye’de 100 milyon TL üzerine çıktığını tahmin ettiklerini söylüyor.
3,5 kat büyüme potansiyeli
Deloitte’un Reklamcılar Derneği ile 2019 yılına dair yayımladığı medya ve reklam yatırımları raporuna göre Türkiye, medya yatırımları büyüklüğü açısından dünyanın 35. büyük pazarı.
Türkiye’deki medya yatırımlarının büyüklüğünün küresel hacmin içindeki payı ise yüzde 0,2.
Yıllık medya yatırım büyüklüğü 1 milyar doların üzerinde olan 41 ülkede toplam yatırım hacmi ise 610 milyar dolar, bu rakam dünya genelindeki toplam yatırımların yaklaşık %95’ine işaret ediyor.
Türkiye’de medya yatırımlarının GSYH içindeki oranı, en büyük 41 pazar içindeki en düşük oran.
Bu yüzden Türkiye’de medya yatırımlarının GSYH’ye oranının sahip olduğu değerin yaklaşık 3,5 katı büyüme potansiyelinin olduğu düşünülüyor.
Sosyal girişimciler ve KOBİ’ler
MediaCat’in Genel Yayın Yönetmeni Pelin Özkan, sosyal medyaya herhangi bir yasak getirilmesi takdirinde bu kanallara iş yapan insanlardan çok, bu kanalları izleyen, bu kanallarda kendilerini ifade eden toplulukların etkileneceğini düşünüyor.
Özkan’a göre sosyal medya özellikle pandemi gibi kriz zamanlarında sosyal girişimcileri desteklemesi ve KOBİ’ler için önemli bir pazarlama aracı haline gelmesi dolayısıyla son zamanlarda daha çok önem kazandı:
“Sosyal medya pek çok sosyal girişimcinin toplumun yaralarını sarmasında en etkili kanal. İhtiyaç Haritası, Ahbap, Askıda Ne Var, Robin Code gibi onlarca girişim, kamu kurumU, hatta T.C. Cumhurbaşkanlığı bile sosyal medya kanallarını kullanarak hızla sosyal medya üzerinden çözüm üreterek insanlara ulaştı.
“Sosyal medya ve dijital medya, çevresinde büyük bir ekosistemin oluştuğu, milyonlarca insanın iş yaptığı kanallar. Özellikle büyük reklam bütçeleri olmayan KOBİ’lerin işlerini geliştirdiği, kendilerini var ettiği bu kanalları kapatmak toplumun her kesimini etkileyecektir.”