Başkanlık Sistemi geldikten sonra ülkenin, ekonomi, eğitim, özgürlükler, yargı, dijitalleşme gibi konulardaki değişimi raporlaştırıldı. Hemen her alanda dip var.
CHP, AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 10 Temmuz 2018’de yemin ederek kabinesini açıkladığı başkanlık sisteminde geçen 2 yılda Türkiye’de yaşananları ortaya koydu. Rapora göre, Türkiye ekonomi, yargı ve özgürlüklerde rekor seviyede geriledi.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Fethi Açıkel’in hazırladığı raporda, başkanlık sistemiyle yönetilen Türkiye’nin özgür olmayan ülkeler statüsüne girdiği belirtildi. Türkiye, hukukun üstünlüğü sıralamasında 50 sıra birden gerileyerek, 126 ülke arasında 109’ncu oldu.
Bu sürede ekonomi geriye giderken, Türk Lirası 4 kat değer kaybetti. Gıda ve enerji fiyatları artarken, basın özgürlüğü sıralamasında 154’ncü sıraya geriledi.
CHP’li Açıkel, AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde geçen başkanlık sisteminin 2 yıllık bilançosunu çıkardı. Cumhuriyet’in haberine göre Açıkel, yeni sistemin esasen bir hükümet sistemi olmaktan çok, kişiselleşmiş bir siyasetle şekillenen dar bir aile, ahbap ve zümre kabinesi olduğuna; kendi içinde dahi yeterince tartışılmadan kararlar alındığı için kararların millete ve gelecek kuşaklara maliyetinin gün geçtikçe arttığına dikkat çekti.
Türkiye’nin ekonomi, özgürlükler ve yargı alanında gerilemeye dikkat çeken CHP’li Açıkel’in raporunda şunlar kaydedildi:
TÜRKİYE ÖZGÜR OLMAYAN ÜLKELER ARASINA GİRDİ
Freedom House’un 2019 yılı raporunda Türkiye, 100 üzerinden 31 puan alarak özgür olmayan ülkeler statüsünde değerlendirilmiş ve temel özgürlükler bakımından, Pakistan, Irak gibi ülkelerden daha az özgür olarak nitelendirilmiştir.
SİYASAL HAKLAR SIRALAMASINDA OECD’DE SONUNCU
Türkiye, siyasal hak ve özgürlükler bakımından 41 OECD ülkesi arasında son sırada yer almaktadır. İfade özgürlüğü konusunda ise 149 ülke arasında 129. sırada bulunmaktadır.
YARGI BAĞIMSIZLIĞINDA 50 SIRA BİRDEN GERİLEDİ
Türkiye, hukukun üstünlüğü sıralamasında 126 ülke arasında 109. sıradadır. Yargı bağımsızlığı sıralamasında 2007’de 50. sıradayken 2019’da 104. sıraya gerilemiştir. Basın özgürlüğü konusunda Türkiye 2002’de 100. sıradayken, 2020’de 154. sıraya gerilemiştir.
EKONOMİ TEPETAKLAK
Türk lirası, son 13 yılda 124 ülkenin para birimine karşı değer kaybetmiştir. AKP döneminde Türk Lirası, Avro ve dolar karşısında yaklaşık 4 kattan fazla değer yitirmiştir. Makroekonomik göstergelerin istikrarına dair yapılan sıralamada Türkiye, son dokuz yılda 64. sıradan 129. sıraya gerilerken, enflasyon endekslerinde 141 ülke içerisinde 131. ülke konumuna kadar düşmüştür.
GIDA ENFLASYONU EN YÜKSEK ÜLKE
Ekonominin kötü yönetimi, gıda ve enerji fiyatlarında büyük artışlara neden olmuştur. Türkiye, 35 OECD ülkesi içerisinde 2018’de gıda enflasyonu en yüksek ülke oldu. AKP’nin belirlediği asgari ücret, açlık sınırı seviyesindedir. Türkiye’deki asgari ücret, Avrupa’daki 30 ülke arasında en düşük 4. asgari ücrettir.
GELİR ADALETSİZLİĞİ ARTTI
Türkiye, Dünya Bankası’nın yaptığı beşli sınıflamaya göre, gelir dağılımında en kötü dördüncü grupta, 38 OECD ülkesi arasında ise 34. sırada yer almaktadır. AKP, sosyal devlet anlayışından uzaklaşmakta, yoksullaşan halk kesimlerinin toplumdan kopuşunu önlemek için bir politika geliştirmemektedir. Türkiye, sosyal adalet bakımından 41 OECD ülkesi arasında 40. sıradadır.
ÜNİVERSİTELİ İŞSİZ REKORU
Üniversite mezunu işsizlerin sayısı 2020 yılı itibarıyla 1,5 milyona yaklaşmış ve artmaya devam etmektedir. Çalışan her 3 üniversite mezunundan 1’i ise eğitimini aldığı alanda iş bulamamaktadır.
DİJİTAL REKABETTE ÜRDÜN’ÜN GERİSİNDE
Türkiye, dijital rekabet gücü sıralamasında 63 ülke arasında Meksika ve Ürdün’den sonra 52. sırada yer almaktadır. OECD ülkeleri arasında yüksek teknoloji ihracatı en düşük olan ülke Türkiye’dir.
BARIŞÇIL ÜLKE DEĞİL
AKP Türkiyesi artık barışçıl bir ülke olmaktan uzaklaşmıştır. Türkiye, Küresel Barış Endeksi’nde 163 ülke arasında 152. sırada yer almıştır.
BAŞKANLIK SİSTEMİ DÖVİZE YARADI
Çalışmada rakamlarla ekonomide yaşanan gerilemeye de yer verildi. Buna göre 9 Temmuz 2018’de 4,53 TL olan dolar kurunun 9 Temmuz 2020’de 6,86 TL olduğu; 2 yıl önce 183 TL olan gram altının bugün 400 TL olduğu; dört kişilik bir ailenin açlık sınırının bin 783 TL’den bugün 2 bin 431 TL’ye çıktığı ifade edildi. Çalışmada, genç işsizlik oranının yüzde 17,7’den yüzde 24,6’ya çıktığı da belirtildi.